Πέμπτη 4 Δεκεμβρίου 2008

H ΠΡΑΣΙΝΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ως μακρόπνοη λύση για την οικοπροστασία και την πράσινη ανάπτυξη.

του Βασίλη Τακτικού *

Ο παγκόσμιος συναγερμός για το περιβάλλον με τις και τις υφιστάμενες επερχόμενες εφιαλτικές κλιματικές αλλαγές έχει αναδείξει μεταξύ άλλων την πράσινη επιχειρηματικότητα ως προαπαιτούμενο και επείγουσα προτεραιότητα για την πράσινη ανάπτυξη.

Υπάρχει μάλιστα μια καθολική αναγνώριση σε όλο το πολιτικό φάσμα της σημασίας του περιβάλλοντος και δεν μπορούμε να δούμε ξεχωριστά την οικονομική κρίση από την περιβαλλοντική κρίση.

Κατά τον ίδιο τρόπο δεν μπορούμε να δούμε ξεχωριστά, την προστασία του περιβάλλοντος ξεχωριστά από την πράσινη ανάπτυξη και επιχειρηματικότητα. Η αναγνώριση αυτή πηγάζει από το γεγονός ότι σε σχέση με την συμβατική η Πράσινη Επιχειρηματικότητα έχει τεράστιο ηθικό και συγκριτικό πλεονέκτημα, αφού είναι συνώνυμη της βιώσιμης ανάπτυξης.

Συνδυάζει την περιβαλλοντική ευαισθησία με την αειφόρο ανάπτυξη και την οικοπροστασία. Τα πράσινα προϊόντα και υπηρεσίες που παράγονται και δεν επιβαρύνουν το περιβάλλον με την ανάπτυξη της απασχόλησης και την αναδιανομή του εισοδήματος. Τον περιορισμό της σπατάλης των φυσικών πόρων, την ανακύκλωση υλικών και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας με την ποιότητα ζωής στην πόλη.

Έτσι μέσα από την οικονομική κρίση εκδηλώνεται σήμερα παράλληλα με την περιβαλλοντική κρίση:

· Οι πολίτες αντιλαμβάνονται τη σημασία της πράσινης επιχειρηματικότητας ως εναλλακτική αγορά μέσα από την αυξανόμενη ζήτηση σε πράσινα προϊόντα και υπηρεσίες.

· Το κράτος και το πολιτικό μας σύστημα αντιλαμβάνεται τη σημασία μέσα από τις δυνατότητες και ευκαιρίες δημιουργίας απασχόλησης.

·
Οι οικονομικοί παράγοντες και οι τράπεζες αντιλαμβάνονται την Πράσινη Επιχειρηματικότητα ως νέο πεδίο για επενδύσεις και οικονομικά οφέλη.

· Οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών και ειδικότερα οι περιβαλλοντικές οργανώσεις βρίσκουν στην πράσινη επιχειρηματικότητα εκείνες τις εναλλακτικές δημιουργικές προτάσεις για να αντιμετωπίσουν τη μόνιμη αντίδραση που συναντούσαν από τις ρυπογόνες επιχειρήσεις οι οποίες καταλόγιζαν στη δραστηριότητά τους στο παρελθόν απώλεια θέσεων εργασίας.

Τώρα με πρόθεμα την ανάπτυξη της πράσινης επιχειρηματικότητας οι περιβαλλοντικές οργανώσεις μπορούν να ισχυριστούν ότι προσθέτουν σε μακροκλίμακα και δεν αφαιρούν θέσεις εργασίας, φροντίζοντας ταυτόχρονα το περιβάλλον και την βιώσιμη ανάπτυξη. Το ηθικό πλεονέκτημα απέναντι στην κοινωνία είναι σαφές:

- Πράσινη ανάπτυξη που συμβαδίζει με την οικοπροστασία.

- Αυτοπεριορισμός της κατανάλωσης ρυπογόνων προϊόντων όπως είναι π.χ. οι πλαστικές σακούλες και τα αντιβιοτικά.

- Την εξοικονόμηση ενέργειας και νερού ανοίγοντας τον δρόμο για νέες φιλικές τεχνολογίες για το περιβάλλον και την πράσινη επιχειρηματικότητα.

Δυνατότητα και ευκαιρίες

Η πρόσφατη οικονομική κρίση μας έδειξε ότι δεν μπορούμε να δούμε το περιβάλλον ξεκομμένο από την οικονομία. Και δεν μπορούμε να δούμε τον εθελοντισμό για την οικοπροστασία δίχως εναλλακτικά προϊόντα και υπηρεσίες που μας προσφέρει η πράσινη επιχειρηματικότητα.

Τα πεδία ανάπτυξης της πράσινης επιχειρηματικότητας είναι όλοι οι τομείς που σχετίζονται με το περιβάλλον. Η μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, είναι ο πιο κρίσιμος τομέας αξιοποιώντας τις δυνατότητες των νέων τεχνολογιών για την ανάπτυξη οικονομικής δραστηριότητας, της εξοικονόμησης πόρων και εξασφάλισης εισοδημάτων για την κοινωνία.

Σε ανάλογο επίπεδο η οικοδιαχείριση του νερού, η ανακύκλωση στερεών και υγρών αποβλήτων, οι επενδύσεις για το πράσινο στο αστικό περιβάλλον. Υγεία και περιβάλλον είναι τομείς που προσφέρουν θαυμάσιες ευκαιρίες για την πράσινη επιχειρηματικότητα.

Εκείνο όμως που πρέπει να επισημάνουμε είναι ότι αυτές τις ευκαιρίες πολλοί τις γνώριζαν και από πριν αλλά το βάρος της παγκόσμιας οικονομίας είχε πέσει αλλού, στις τεχνικές μεγέθυνσης της οικονομίας χωρίς να υπολογίζεται το μελλοντικό περιβαλλοντικό κόστος της σημερινής κρίσης. Τώρα όμως που τα περιθώρια έχουν στενέψει αναγνωρίζοντας στις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών ένα πολύ σημαντικό ρόλο: στην διάχυση πληροφόρησης και κινητοποίησης των ενεργών πολιτών.

Ωστόσο, σε ότι αφορά την κατεύθυνση της οικονομικής πολιτικής και την πράσινη επιχειρηματικότητα παρά την αυξανόμενη περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση και την ζήτηση σε πράσινα προϊόντα και υπηρεσίες, παρά τις νέες τεχνολογίες που εξασφαλίζουν τη αειφόρο ανάπτυξη και πολλές φορές με φθηνότερο κόστος πρώτων υλών της, το συνολικό μέγεθος της πράσινης επιχειρηματικότητας παραμένει σε συγκριτικά χαμηλά επίπεδα.

Σύμφωνα με στοιχεία του Ο.Ο.Σ.Α. η περιβαλλοντική απασχόληση καλύπτει παγκοσμίως το 0.4 – 3% της συνολικής απασχόλησης, ενώ στη Ευρώπη των 15 το αντίστοιχο ποσοστό είναι κατά μέσο όρο 1,3%, με πρωτοπόρους τους Αυστριακούς, τους Βέλγους και τους Δανούς. Οι νέες θέσεις εργασίας που δημιουργούνται κάθε έτος αντιστοιχούν περίπου στο 3% των ανέργων της Ε.Ε. Τα στοιχεία αυτά δείχνουν ότι παρά την αναγνώριση της σημασίας της πράσινης επιχειρηματικότητας, οι επενδύσεις σε αυτόν τον τομέα παραμένουν κατώτερες των προσδοκιών.

Εκείνο που λείπει δεν είναι πλέον η αναγνώριση της σημασίας της πράσινης επιχειρηματικότητας ειδικότερα στο επίκεντρο της ευρωπαϊκής ένωσης και κοινοτικών προγραμμάτων αλλά κυρίως αυτό που λείπει είναι η σύνθεση νέου επιχειρηματικού υποκείμενου και ευρύτητας της συνεργασίας σε αυτό το επίπεδο. Κι σε αυτό το τομέα μπορούν να συμβάλλουν αποφαστικά οι περιβαλλοντικές οργανώσεις.

Τι κινεί την Πράσινη Επιχειρηματικότητα

Μερικοί υποστηρίζουν ότι την πράσινη επιχειρηματικότητα την κινεί αυτό που κινεί κάθε επιχειρηματικότητα: το κέρδος. Αυτή όμως η θέση είναι η μισή αλήθεια. Το κέρδος για τους ιδιώτες και επιχειρηματίες μπορεί να είναι σύνθετο οικονομικό και κοινωνικό μειώνοντας μέσω των κοινωνικών δικτύων το κόστος των συναλλαγών. Γιατί η πράσινη επιχειρηματικότητα είναι μια περίπλοκη και σύνθετη επιχειρηματικότητα που εκτός από το κέρδος κινείται από έναν οικουμενικό εθελοντισμό και «πατριωτισμό» προστασίας του πλανήτη.

Κινητήρια δύναμη μπορεί να γίνει μια παγκόσμια κοσμοϊστορική ανάγκη για τη διάσωση του περιβάλλοντος και την έγκαιρη αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης που επιβάλλει στα κράτη να επενδύσουν όπως επενδύουν στην πολεμική βιομηχανία και στην αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών. Υπάρχει η πεποίθηση ότι τα κράτη θα αναγκαστούν στο μέλλον να επενδύσουν ακόμη περισσότερο προς αυτήν την κατεύθυνση, και επομένως θα έχουμε περισσότερες πράσινες δημόσιες επενδύσεις όπως γίνεται στον τομέα υγείας, παιδείας και κοινωνικής ασφάλισης.

Αυτή η αναγκαιότητα της αντιμετώπισης σύνθετων περιβαλλοντικών προβλημάτων επιβάλλει παράλληλα και στην Τοπική Αυτοδιοίκηση περιβαλλοντικό σχεδιασμό και δράσεις που διαμορφώνουν το κατάλληλο θεσμικό περιβάλλον για πράσινη επιχειρηματικότητα.

Το κράτος λοιπόν και η Τοπική Αυτοδιοίκηση μπορούν να επενδύσουν σε δημόσια αγαθά και να ενισχύσουν μια καινούρια αγορά, και για τον ιδιωτικό τομέα μέσα από τις δημόσιες επενδύσεις. Η τάση αυτή θα αναγκάσει τις ιδιωτικές επιχειρήσεις, ιδιαίτερα τις ρυπογόνες, να ενισχύουν οικονομικά μέσω της ‘κοινωνικής εταιρικής ευθύνης’ περιβαλλοντικές δράσεις οικοπροστασίας, και να δώσουν την ευκαιρία σε άλλες μικρότερες επιχειρήσεις να δημιουργήσουν απασχόληση.

Έτσι οι περιβαλλοντικές οργανώσεις που αυξάνονται με θεαματικό τρόπο τα τελευταία χρόνια μπορούν να κινητοποιήσουν περισσότερο τον πληθυσμό και να συνθέσουν το κοινωνικό κεφάλαιο που είναι και ο βασικός συντελεστής για την πράσινη επιχειρηματικότητα. Γιατί αυτό που κινητοποιεί τελικά την πράσινη επιχειρηματικότητα είναι οι ενεργοί πολίτες και οι εθελοντικές οργανώσεις ως προπομπός με τη σύνθεση κοινωνικού κεφαλαίου.

Προτάσεις για θεσμικές παρεμβάσεις

Για να υπάρξουν επαρκείς επενδύσεις προς την κατεύθυνση της πράσινης επιχειρηματικότητας και ενδεχομένως η ικανότητα απορρόφησης προγραμμάτων από το κράτος και την Ε.Ε. , που σήμερα υπάρχουν γραφειοκρατικές αγκυλώσεις, χρειάζεται ένα νέο επιχειρηματικό υποκείμενο, επιχειρηματίες δηλαδή που μπορούν να συνθέσουν πρωτοβουλίες συνεργασίας ιδιωτικού και δημόσιου τομέα και οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών.

Για παράδειγμα η ανάπτυξη της οικονομικής δραστηριότητας στις ήπιες και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας εκτός από τον εκσυγχρονισμό του θεσμικού πλαισίου για την απελευθέρωση της ενέργειας προς ιδιώτες, χρειάζεται οι Δήμοι και αναπτυξιακές εταιρείες με συμμετοχικό χαρακτήρα να επενδύσουν σε αυτόν τον τομέα.

Το ίδιο μπορεί να γίνει με την ανακύκλωση και αστικό πράσινο με αξιοποίηση του θεσμού των Σ.Δ.Ι.Τ., Συνεργασίας Δημοσίου και Ιδιωτικών Επιχειρήσεων και τη συμμετοχή Τραπεζών. Οι οργανώσεις της Κοινωνίας Πολιτών (Μ.Κ.Ο.) μπορούν να προσφέρουν προς αυτήν την κατεύθυνση του πολύτιμο συντελεστή του κοινωνικού κεφαλαίου για την υποστήριξη αυτών των πρωτοβουλιών αλλά και συμμετοχής στις επενδύσεις των πολιτών με αγορά μετοχών.

Τα μνημόνια συνεργασίας που προωθούν οι οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών το τελευταίο διάστημα με τους Δήμους της Αττικής είναι ένα καλό παράδειγμα που μπορεί αν εξελιχθεί και σε προτάσεις Πράσινης Επιχειρηματικότητας. Ανάλογα μπορεί να διαμορφωθεί και η πρωτοβουλία της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Αττικής για το Αττικό Πράσινο.

Με βάση αυτές τις πρωτοβουλίες, την εμπιστοσύνη και τη συμμετοχή των ενεργών και εθελοντών πολιτών θα μπορούσε να δημιουργηθεί μια δυναμική αναπτυξιακή εταιρεία για την πράσινη επιχειρηματικότητα στη Αττική και ανάλογες εταιρείες στην περιφέρεια.

Οι υπάρχουσες αναπτυξιακές εταιρείες που ελέγχονται σήμερα από την Τοπική Αυτοδιοίκηση δεν μπορούν να καλύψουν αυτήν την προοπτική και σε πρότυπα καινοτόμα σχέδια καθώς είναι αναγκαίο να δημιουργηθούν επιχειρηματικοί φορείς σε αυτή την περίπτωση στοχοθετημένοι στην πράσινη επιχειρηματικότητα. Καθοριστικός κοινωνικός εταίρος θα πρέπει να είναι οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών που είναι ο προπομπός της πράσινης επιχειρηματικότητας και συντελεστής σύνθεσης κοινωνικού κεφαλαίου.

Ο Βασίλης Τακτικός είναι Διευθυντής του μη κυβερνητικού οργανισμού «ΙΝΜΕΚΟ» και διευθυντής της οικολογικής μηνιαίας εφημερίδας «Oikopress»

Πέμπτη 16 Οκτωβρίου 2008

Δίκτυα - Οριζόντια Συνεργασία “Κοινωνική – Πράσινη Οικονομία και Ενεργός Πολίτης”

Εισήγηση του Βασίλη Τακτικού

Εισαγωγή
Μέσα στο γενικότερο κλίμα των ημερών σχετικά με την παγκόσμια οικονομική κρίση η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ροδόπης-Έβρου και το ‘‘Έργο πολιτών’’ είχε μια πολλή εύστοχη επιλογή στο θέμα του συνεδρίου να αναδείξει τον εθελοντισμό και τον τρίτο τομέα οικονομίας με μια καινοτόμα πολιτική προσέγγιση για την περιφερειακή ανάπτυξη.
Οι διοργανωτές θα πρέπει να αισθάνονται ιδιαίτερα ικανοποιημένοι που επέλεξαν αυτό το θέμα εκφράζοντας τα σωστά αντανακλαστικά με επίκεντρο αναφοράς τον ενεργό πολίτη και τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών.
θα μπορούσε μάλιστα να είναι μια γενικότερη απάντηση μπροστά στην επικαιρότητα της κατάρρευσης των ιδεολογημάτων περί αυτορρύθμισης της αγοράς.
Ένα πρότυπο παράδειγμα αυτορρύθμισης της τοπικής αυτοδιοίκησης και των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών.
Έχουμε μπροστά μας το φαινόμενο της τραπεζικής κρίσης με εκπυρσοκροτητή τη ‘‘στεγαστική φούσκα’’ που χρειάστηκε ως ναυαγοσώστη το κράτος κι αυτό έχει δημιουργήσει μια κρίση εμπιστοσύνης και στις αγορές και στο αλάθητο των εγκεφάλων της.
Όταν η κρίση μεταφερθεί στην πραγματική οικονομία, όπως αναμένεται, τότε ο τρίτος τομέας της κοινωνικής και πράσινης οικονομίας έχοντας στο ενεργητικό του το κοινωνικό κεφάλαιο του εθελοντισμού και των κοινωνικών δικτύων θα γίνεται όλο πιο απαραίτητος όρος της σύνθεσης για μια βιώσιμη οικονομία. Και βιώσιμη οικονομία είναι εκείνη που αξιοποιεί συνθετικά τους οικονομικούς και κοινωνικούς πόρους.
Προσεγγίζουμε λοιπόν τα Δίκτυα και την οριζόντια συνεργασία από την σκοπιά του εθελοντισμού και της σύνθεσης του κοινωνικού κεφαλαίου που θεωρείται ο τέταρτος συντελεστής κεφαλαίου παράλληλα με το ανθρώπινο-φυσικό και οικονομικό κεφάλαιο που με τους παραδοσιακούς όρους της οικονομίας να θεωρούνται ως βασικοί συντελεστές της ανάπτυξης.

Θα εξετάσουμε το ζήτημα οριζόντιας συνεργασίας των δικτύων με βάση τους παρακάτω άξονες.

1. Κοινωνική-πράσινη οικονομία το αντίδοτο στις αρρυθμίες του κράτους και της αγοράς.
Τα κοινωνικά δίκτυα και η οριζόντια συνεργασία ως αντίδοτο της κρίσης και ως κινητήρια δύναμη της περιφερειακής ανάπτυξης.

2. Διαχωρισμός των κοινωνικών δικτύων


Υπάρχουν τα δίκτυα της αλληλεγγύης, της οικολογίας, του πολιτισμού και του μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα για τα οποία θα μιλήσουμε.
Αλλά και τα συντεχνιακά και κερδοσκοπικά δίκτυα συμφερόντων που πολλές φορές μπορούν να λειτουργήσουν και ως δούρειος ίππος διαφθοράς στο χώρο της κοινωνίας των πολιτών.

3. Τα δίκτυα με κοινωνική αποστολή


- μειώνουν το κόστος συναλλαγών.
- λειτουργούν ως ταμιευτήρες κοινωνικού κεφαλαίου
- λειτουργούν ως προπομπός της κοινωνικής και πράσινης επιχειρηματικότητας .
- λειτουργούν υπέρ της κοινωνικοποίησης της γνώσης και της τεχνογνωσίας.
- συμβάλλουν στον εκδημοκρατισμό της πληροφορίας και της ενέργειας.
- κατευθύνουν τις επενδύσεις προς της περιφέρειας και στους κοινωνικά αναγκαίους σκοπούς.
-

Παραδείγματα


- Το μνημόνιο συνεργασίας περιβαλλοντικών οργανώσεων με Δήμους της Αττικής και το έργο των πολιτών.
- Το δίκτυο συνεργασίας Μ.Κ.Ο και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης εκθέσεων περιβάλλοντος
- Η διακήρυξη για την ένωση μη κυβερνητικών οργανώσεων Ελλάδας.
- Το δίκτυο των Ηράκλειων Εθελοντικών οργανώσεων.
- Το δικό σας παράδειγμα συνεργασίας εθελοντικών οργανώσεων και ΤΑ και οι προοπτικές τους.

Ποια Δίκτυα:
Μιλάμε για νέα κοινωνικά δίκτυα και οριζόντια συνεργασία γιατί είναι μια μορφή οργάνωσης της κοινωνίας που συνθέτει αυτό που λέγεται κοινωνικό κεφάλαιο.Ενα νέο συντελεστή οικονομικής βιωσιμότητας και ανάπτυξης.
Σε ότι αφορά τα δίκτυα όπως είπαμε οφείλουμε ένα διαχωρισμό. Υπαρχουν τα δίκτυα ενός κατακερματισμένου κόσμου πελατειακών σχέσεων και των κάθε λογής lobbies που λειτουργούν και ως ομάδες πίεσης εξουσίας για ιδιωτικά συμφέροντα. Υπάρχουν όμως και τα δίκτυα συνεργασίας για το περιβάλλον, τον πολιτισμό, την κοινωνική αλληλεγγύη.
Τα δίκτυα γενικά ως έννοια δεν είναι κάτι καινούργιο. Υπήρχαν πάντοτε δίκτυα εξουσίας, είτε δίκτυα διεκδίκησης της εξουσίας, εθνικά δίκτυα, φυλετικά δίκτυα, θρησκευτικά δίκτυα για παράδειγμα ο χριστιανισμός τα πρώτα χρόνια ήταν ένα παγκοσμιοποιημένο δίκτυο, εμπορικά ακόμη και απελευθερωτικά. Η φιλική εταιρεία π.χ ήταν ένα απελευθερωτικό δίκτυο. Παράλληλα υπήρξαν και υπάρχουν τα ταξικά δίκτυα ή πολιτικά δίκτυα π.χ Εργατική διεθνής, Σοσιαλιστική Διεθνής κτλ.
Δεν μιλούμε όμως γι’ αυτά τα παραδοσιακά δίκτυα τα οποία είχαν και μια άλλη μορφή οργάνωσης: ιεραρχική, εξουσιαστική, ανταγωνιστική μορφή οργάνωσης είτε υπέρ του κράτους ή κατά του κράτους. Δεν εξετάζουμε δηλαδή τα δίκτυα που κατέχουν διεκδικούν άμεσα εξουσία και το προσωπικό κέρδος.
Τα νέα δίκτυα οριζόντιας συνεργασίας δεν συστήνονται με βάση το υπέρ ή κατά του κράτους και της εξουσίας αλλά με βάση τον εθελοντισμό και την μη κερδοσκοπική οικονομία. Το πόσο σπουδαία και σημαντική είναι αυτή η οργάνωση ας εξετάσουμε ορισμένα αποτελέσματα, ιδιομορφίες και προοπτικές που διανοίγονται με την συμμετοχή τους σ’ αυτή που λέγεται κοινωνική και πράσινη οικονομία.




Τα δίκτυα και εκδημοκρατισμός της πληροφορίας και ης ενέργειας

Ξεχωριστό ενδιαφέρον παρουσιάζει επίσης η προσέγγιση για θέµατα περιβάλλοντος.

Θα κατανοήσουμε καλύτερα την διαφοροποίηση κοινωνικής οικονομίας από την οικονομία της αχαλίνωτης αγοράς εάν λάβουμε υπόψη ορισμένα παραδείγματα όπως είναι η ενεργειακή κρίση και οι κλιματικές αλλαγές.
Τρεις θεμελιακές έννοιες – αιτίες και κατακτήσεις ανθρώπινης γνώσης καθόριζαν πάντοτε ως κινητήριες δυνάμεις την ιστορική εξέλιξη, και την οικονομική κατάσταση των εκάστοτε κοινωνιών.
Το τρίπτυχο ενέργεια, οι τεχνολογίες και οι ιδεολογίες.
Η ενέργεια και οι τεχνολογίες ως υλικές κινητήριες δυνάμεις και οι ιδεολογίες ως καύσιμο της κίνησης των ιδεών και της κουλτούρας.
Οι τρεις αυτές έννοιες βρίσκονται σε άμεση αλληλεπίδραση στην ανάπτυξη της οικονομίας, και των κοινωνιών, από την εποχή της ανακάλυψης της φωτιάς και του μύθου Προμηθέα μέχρι σήμερα.
Σε πρακτικό επίπεδο το τρίπτυχο αυτό καθορίζει ακόμη και τον προσανατολισμό των επενδύσεων. Και αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία για το θέμα που θα αναπτύξουμε παρακάτω.
Έχοντας κατά νου την επίδραση της ενέργειας, στην οικονομική κρίση έχει αποδειχθεί στην ιστορία ότι η εξάντληση των παραδοσιακών πηγών ενέργειας χωρίς την αντικατάσταση τους από νέες πηγές ενέργειας μπορεί να γυρίσει δραματικά τις εξελίξεις προς τα πίσω με τραγικές συνέπειες .
Αυτό συνέβη π.χ. με την εξάντληση των δασών στο τέλος της ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και στο γνωστό τότε κόσμο. Στην σημερινή εποχή μια τέτοια εξέλιξη ενεργειακής κρίσης φαντάζει εφιάλτης καθώς ολόκληρες περιοχές και συστήματα μπορούν να βυθιστούν στο σκοτάδι.
Συστήματα παραγωγής και μεταφορών, συστήματα ύδρευσης και υγείας.
Στο άμεσο μέλλον, χωρίς την άμεση μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα στις ήπιες μορφές ενέργειας το επακόλουθο, της ενεργειακής κρίσης η κατάρρευση των συστημάτων, θα είναι ο χειρότερος εφιάλτης στην παγκόσμια κοινωνία, με αλυσιδωτές επιδράσεις και στην παγκόσμια οικονομία.
Αντιλαμβανόμαστε έτσι, ότι οι νέες τεχνολογίες ήσαν πάντοτε το κλειδί για το πέρασμα από την εξάλειψη των παραδοσιακών μορφών ενέργειας σε νέες μορφές ενέργειας.
Αυτό έγινε λίγο πριν τη βιομηχανική επανάσταση με την ανακάλυψη του ατμού και αργότερα με την ανακάλυψη του ηλεκτρισμού και της μηχανής εσωτερικής καύσης, τεχνολογίες που επέτρεψαν την άντληση και διύλιση πετρελαίου, και την θεαματική επέκταση παραγωγής για να διαμορφωθεί αυτό που λέμε σήμερα πολιτισμός της βιομηχανικής εποχής.
Αυτό που γίνεται και τώρα με τις τεχνολογίες και των ήπιων μορφών ενέργειας και ιδιαίτερα, της ηλιακής ενέργειας είναι ότι δίνουν τη δυνατότητα της μαζικής και οικονομικά βιώσιμης παραγωγής υδρογόνου, προς αντικατάσταση της ρυπογόνου ενέργειας και υπεύθυνης των κλιματικών αλλαγών- μια ενέργεια που εγγυάται την ομαλή μετάβαση στην μεταβιομηχανική εποχή.
Μόνον που σ’ αυτή τη μετάβαση υπάρχουν μεγάλες οικονομικές και πολιτικές αντιδράσεις.
Η γεωγραφική ισοκατανομή των ενεργειακών πόρων του πετρελαίου και φυσικού αερίου, είναι το σύνδρομο μια παγκόσμιας ιδεολογικής ηγεμονίας της οικονομικής ολιγαρχίας που για τη διατήρηση των προνομιών της θέτει σε κίνδυνο ολόκληρο τον πλανήτη μέσα από ένα σύστημα εξουσίας που ελέγχεται την απόλυτη κερδοσκοπία και την λεγόμενη οικονομία καζίνο.
Ο εκδημοκρατισμός της ενέργειας όχι μόνο σε ιδεολογικό επίπεδο αλλά και με την έννοια της κοινωνικοποίησης της τεχνολογίας των ήπιων μορφών ενέργειας, όπως είναι η ηλιακή ενέργεια είναι η μοναδική λύση για έγκαιρη αντιμετώπιση του ριζικού προβλήματος για την ανθρωπότητα.
Ο εκδημοκρατισμός λοιπόν, και η βαθμιαία κοινωνικοποίηση της ενέργειας είναι λύδια λίθος της μετάβασης όχι μόνον σ’ ένα βιώσιμο σύστημα αλλά και δικαιότερης ανακατανομής του εισοδήματος αφού παραγωγός της ενέργειας μπορεί να γίνει μ’ αυτό τον τρόπο η τοπική Αυτοδιοίκηση, αλλά και διάφορες εταιρείες κοινωνικού και τοπικού χαρακτήρα. Σε αυτό το επίπεδο τα κοινωνικά δίκτυα σε συνεργασία με την τοπική Αυτοδιοίκηση μπορούν να γίνουν προπομπός του εκδημοκρατισμού της ενέργειας.
Στην παρούσα ιστορική φάση, η δικαιότερη κατανομή των ενεργειακών πόρων δεν είναι μόνον ζήτημα ηθικής επιταγής αλλά και τρόπος αντιμετώπισης της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης- και της φτώχειας ως απειλής που εκδηλώνεται αυτές τις μέρες στη μητρόπολη του συστήματος στο παγκόσμιο τραπεζικό σύστημα με το φάσμα της πτώχευσης.
Αυτό, βέβαια φέρνει και την ιδεολογική κατάρρευση από τη μία μεριά του φονταμενταλισμού της αγοράς και του φονταμενταλισμού του κράτους από την άλλη ως ακραίων ιδεολογημάτων που επεβλήθησαν από τις πολιτικές ολιγαρχίες έστω κι αν αυτές παρουσιάζονταν με δημοκρατικό προσωπείο.
Ποιος μπορεί πλέον να πιστέψει στα σοβαρά ύστερα από την κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος που παρατηρείται στις μέρες μας ότι μπορεί να κοιμόμαστε ήσυχοι αφήνοντας τις τύχες της ανθρωπότητας στην αυτορρύθμιση της αγοράς; Αλλά ποιος μπορεί επίσης να πιστέψει στο βαρύ απόλυτο «κράτος πρόνοιας» που φαντάζει ανήμπορο στις επερχόμενες «σεισμικές» δονήσεις της οικονομίας.
Η λύση δεν είναι απλά η σύνθεση μιας μεικτής οικονομίας, κράτους και αγοράς, αλλά η σύνθεση κράτους αγοράς, και κοινωνικής οικονομίας των ενεργών πολιτών, για την αυτορρύθμιση της προνοιακής πολιτικής.
Κι αυτό συνιστά μια νέα ιδεολογία. Των ενεργών πολιτών και των δικτύων που παρεμβαίνουν ενεργά σε θεμελιακά ζητήματα ενεργειακής, οικολογικής και οικονομικής πολιτικής.
Tο μήνυμα είναι να μην περιμένουμε λύσεις μόνον από το κράτος και τις κυβερνήσεις. Η λύση βρίσκεται στον εκδημοκρατισμό της ενέργειας και τους ενεργούς πολίτες της οικοανάπτυξης.

Ο ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΣ ως βασικός συντελεστής συγκρότησης του κοινωνικού κεφαλαίου

Ο εθελοντισμός στην εποχή μας είναι βασικός συντελεστής κοινωνικών υπηρεσιών και κοινωνικού κεφαλαίου κι αυτό με την σειρά του είναι το κλειδί ανάπτυξης της κοινωνικής οικονομίας της απασχόλησης και εξασφάλισης συλλογικών αγαθών.

Ο εθελοντισμός είναι η κοινωνική ενεργοποίηση προς κοινωφελείς σκοπούς. Ο ορισμός για το κοινωνικό κεφάλαιο περιλαμβάνει όλες τις συλλογικές αξίες και δίκτυα που διευκολύνουν την οργάνωση και ομαδική δράση η οποία τελικά διαμορφώνει συνθήκες αλληλεγγύης και κοινωνικής ανάπτυξης.
Από τον πατριωτικό φιλανθρωπικό και τοπικό εθελοντισμό με τις μη χρηματικές ανταλλαγές που κυριαρχούσε στις παλαιότερες γενιές έχουμε περάσει σε ένα πολυδιάστατο-οικουμενικό, ανθρωπιστικό και οικολογικό εθελοντισμό με αυτονομία δράσης από την αγορά και κράτος που λειτουργεί συμπληρωματικά και καλύπτει τα κενά της οικονομίας και κοινωνικής προστασίας.

Ο εθελοντισμός σήμερα δεν είναι μόνον συναίσθημα αλληλεγγύης, αλλά λογική διαδικασία με ανταποδοτικότητα στα πλαίσια της κοινωνικής οικονομίας. Είναι προσφορά και αλληλεγγύη, όχι μόνον στους πληγέντες από την φτώχεια η από φυσικές καταστροφές αλλά μια οργανωμένη κοινωνική διαδικασία εξασφάλισης συλλογικών αγαθών με διάρκεια για την αντιμετώπιση κοινωνικών αναγκών.
Συναφής προς τον όρο κοινωνικό κεφάλαιο είναι η έννοια των κοινωνικών δικτύων. Ως κοινωνικά δίκτυα μπορούν να οριστούν τα «πολυδιάστατα συστήματα επικοινωνίας και διαμόρφωσης της ανθρώπινης πρακτικής και της κοινωνικής ταυτότητας.
Το άτομο συνεισφέρει μέσα από τα κοινωνικά δίκτυα χρόνο και υπηρεσίες και έχει ως ανταποδοτικότητα ότι και το ίδιο ανήκει σε ένα δίκτυο προστασίας που μπορεί εξίσου να του φανεί χρήσιμο όταν το χρειαστεί.
Όπως π.χ. συμβαίνει με τους αιμοδότες. Όταν όμως πρόκειται για οικολογική δράση το άτομο που έχει υψηλή συνείδηση και συνεισφέρει για το περιβάλλον συμβάλλει παράλληλα στην δημιουργία κοινωνικού κεφαλαίου για να ευδοκιμήσουν επενδύσεις που έχουν σχέση τόσο με την οικοπροστασία όσο και με την πράσινη οικονομία και επιχειρηματικότητα –δραστηριότητες που διαμορφώνουν ευρύτερα ένα πιο βιώσιμο περιβάλλον..
Μέσα σ’αυτό το πλαίσιο έχουν συγκροτηθεί τουλάχιστον10 νέα περιφερειακά δίκτυα στον Ελληνικό χώρο.
Σύμφωνα με τα παραπάνω μπορούμε να εξετάσουμε ένα πλαίσιο αρχών από την επιφανειακή προσέγγιση της κοινωνικής οικονομίας στη συστημική θεωρία και πράξη


Άξονες της Κοινωνικής οικονομίας – τρίτο τομέα της οικονομίας

Ø Οικονομικός χώρος ανάμεσα στο κράτος και την αγορά
Ø Οικονομία του συνεργατισμού και της αλληλεγγύης
Ø
Η μη κερδοσκοπική οικονομία, του εθελοντισμού
Ø Η πληροφόρηση ως «άυλη περιουσία»
Ø προνοιακός πλουραλισμός
Ø Συνεργατικές μορφές εργασίας
Ø Κοινωνικές επιχειρήσεις – πρόνοιας
Ø Η πράσινη και η πολιτιστική επιχειρηματικότητα
Ø Κοινωνικός τουρισμός


Δομές στήριξης κοινωνικής οικονομίας

Ø Συνεταιριστικές τράπεζες
Ø
Αντιμετώπιση του κοινωνικού αποκλεισμού
Ø Κοινωνικοί συνεταιρισμοί – οικιστικές κοινότητες
Ø Το κεφάλαιο της κοινωνικής εταιρικής ευθύνης
Ø Σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ παραγωγών καταναλωτών
Ø Διαδικτυακές ζώνες μη χρηματικών ανταλλαγών
Ø Καταναλωτικοί συνεταιρισμοί
Ø Στις μη χρηματικές ανταλλαγές (lets)
Ø Επενδύσεις με βάση το κοινωνικό κεφάλαιο με την συμμετοχή της τοπικής Αυτοδιοίκησης και Μ.Κ.Ο.



ΠΡΩΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ
Article Δικτύωση και κοινοπραξίες σε συνεργασία με την Τοπική Αυτοδιοίκηση

Η ομάδα περιβαλλοντικών οργανώσεων που συνεργάζεται με το «Έργο Πολιτών» και αποτελείται από 60 περίπου οργανώσεις στο πλαίσιο της δικτύωσης πέρα από το αντικείμενο των εκθέσεων για το περιβάλλον δίνει την δυνατότητα για τριμερή συνεργασία των Δήμων της Αττικής με το Έργο Πολιτών και δημιουργία παρατηρητηρίου για τις πράσινες πόλεις.

Συνοπτικά το κείμενο αναφέρεται στα ακόλουθα.
Λαμβάνοντας υπόψη:
P Το γεγονός ότι το μεγαλύτερο έλλειμμα στο λεκανοπέδιο της Αττικής είναι το πράσινο με τις γνωστές περιβαλλοντικές συνέπειες .
P Την επείγουσα ανάγκη για την περεταίρω δραστηριοποίηση των Δήμων στα μεγάλα αστικά κέντρα για την ενίσχυση του πράσινου σε συνεργασία με της οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών.
P Την διεθνή πρακτική και την διακήρυξη για Πράσινες Πόλεις – Παγκόσμια δέσμευση δημάρχων. Όπου στα πλαίσια του Περιβαλλοντικού Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών 50 δήμαρχοι εκ των μεγαλυτέρων χωρών του κόσμου υπέγραψαν στο San Francisco την ¨Διακήρυξη για Πράσινες Πόλεις¨ και ανέλαβαν την πρωτοβουλία και τη δέσμευση για μια σειρά σημαντικών δράσεων για την περίοδο 2005 – 2012. Κύριοι άξονες τις πολιτικής:

P Πρόγραμμα πράσινων κατοικιών
P Πρόγραμμα πράσινων επιχειρήσεων
P Πρόγραμμα πράσινης ενέργειας
P Πρόγραμμα πράσινης συγκοινωνίας

P Την πρόθεση των Δήμων του «Έργου Πολιτών» για συνεργασία στην βάση ότι αυτή αναπτύσσεται ήδη μέσα από τις ¨Εκθέσεις Περιβάλλοντος¨ με την συνεργασία τοπικής αυτοδιοίκησης, Έργου Πολιτών και περιβαλλοντικών οργανώσεων στα πεδία και θεματικές:

P
1) Δάση- φυσικό περιβάλλον
2) Κύκλος του νερού
3) Πράσινα και κλιματικά κτίρια- πράσινες στέγες
4) Ανακύκλωση
5) Ήπιες μορφές Ενέργειας

P Προγράμματα που ανταποκρίνονται στην αστική οικολογία βάση της οποίας τα τελευταία χρόνια έχει γίνει μια παγκόσμια κίνηση η οποία επιζητά να δημιουργηθούν οικολογικές πόλεις, πόλεις, δηλαδή σε ισορροπία με την φύση. Είναι το φάρμακο του πλανήτη απέναντι στα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζει.
P Και εν γένει τις ευεργετικές επιπτώσεις από την συμμετοχή των οργάνων της Κοινωνίας των Πολιτών σε αυτή την διαδικασία που θεωρείται προπομπός καινοτομιών για το περιβάλλον, προχωρούμε στην δημιουργία παρατηρητηρίου για τις πράσινες πόλεις – πράσινες στέγες.

Και προχωρούν στην δημιουργία Ιστού για τις πράσινες πόλεις.

2. Αναγνωρίζοντας από κοινού ότι:

Α. Σκοπός του Ιστού για τις Πράσινες Πόλεις - Πράσινες Στέγες είναι μια ισχυρή μόχλευση του ενδιαφέροντος, τόσο του δημοσίου όσο και του ιδιωτικού τομέα για επενδύσεις στην πράσινη οικονομία, με βάση την εκπόνηση και υλοποίηση ρεαλιστικών προτάσεων και ένταξη τους στα επιχειρησιακά προγράμματα των αρμόδιων υπουργείων αλλά και στα επιχειρησιακά των Δήμων για άμεσα αποτελέσματα στο περιβάλλον της Αττικής.

Β. Η «κοινοπραξία» των Δήμων σε επίπεδο προγραμματισμού μαζί με τον κρατικό φορέα εθελοντισμού ‘Έργο Πολιτών’ αποσκοπεί στη μεγαλύτερη δυνατή συμμετοχή των δικτύων περιβαλλοντικών οργανώσεων για την πολλαπλασιαστικότητα των αποτελεσμάτων, μέσα από ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα δημοσιότητας και επικοινωνιακών γεγονότων και συμμετοχής των Οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών για πράσινες πόλεις.

Γ. Οι συνέργειες αυτές αποσκοπούν και σε επενδύσεις στην πράσινη οικονομία και την πράσινη επιχειρηματικότητα για να εξασφαλιστεί ο ρεαλισμός των στόχων που αναφέρονται στο παρόν μνημόνιο.

ΔΕΥΤΕΡΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ


Επτά θεματικές στις εκθέσεις για το περιβάλλον
σε συνεργασία ΜΚΟ με τους Δήμους της Αττικής

Οι εκθέσεις για το περιβάλλον που καθιερώνονται ως θεσμός πλέον τουλάχιστον στην Αττική. Εστιάζοντας στις παρακάτω θεματικές:

Ενέργεια και κλιματικές αλλαγές
Η μετάβαση από τα ρυπογόνα ορυκτά καύσιμα στις ήπιες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Εδώ κρίσιμο σημείο είναι ο εκδημοκρατισμός της ενέργειας µε πρωτοβουλίες της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών.

Ø Αειφορία και ήπιες μορφές ενέργειας
Ø Φυσικός κλιματισμός
Ø Η οικονομία του υδρογόνου


Εκδημοκρατισμός της ενέργειας


Οικολογική διαχείριση του νερού για την οικοανάπτυξη
Π.χ. ταµιευτήρες νερού, αρδευτικά συστήματα µε έργα υποδομής και δίκτυα που αντιμετωπίζουν φαινόμενα ερηµοποίησης και εξασφαλίζουν πράσινα βιολογικά προϊόντα, µε έργα υποδομής και δίκτυα που αντιμετωπίζουν φαινόμενα ερηµοποίησης και εξασφαλίζουν


Ø Οικοδιαχείρηση του νερού,
Ø Ταμιευτήρες νερού


Δάση και φυσικό περιβάλλον - οικοσυστήματα και βιοποικιλότητα
Η προσέγγιση της οικοπροστασίας άγριας πανίδας, χλωρίδας ως προϋποθέσεις για τον οικοτουρισµό και την οικοανάπτυξη.

Ø Οικοανάπτυξη και αγροτουρισμός
Ø Η ανάπτυξη οικοχωριών
Ø Πράσινα θεματικά πάρκα

Ø Βιολογικά προϊόντα


Ανακύκλωση – πρώτων υλών και προϊόντων
Τεχνολογίες ανακύκλωσης και επιχειρηματικότητα αναφέρονται πρακτικές πως μπορεί να διευκολύνει ο εθελοντισμός στην συγκομιδή απορριµµάτων και πρώτων υλών π.χ. χαρτιού, αυτοκινήτων, µπαταριών κ.τ.λ.

Ø Ανακύκλωση σκουπιδιών
Ø Ανακυκλωμένα προϊόντα


Πράσινες πόλεις – βιοκλιματικά κτίρια – πράσινες προμήθειες
Οι πράσινες πόλεις ως όραμα και ζήτημα συνειδητότητας του ενεργού πολίτη προκειμένου να εφαρμοστούν πολιτικές για πράσινα βιοκλιματικά κτίρια- πράσινες στέγες κ.τ.λ.

Ø Πράσινες πόλεις – οικοανάπτυξη της υπαίθρου
Ø Πράσινες τεχνολογίες –
Ø Πράσινες προμήθειες
Ø Πράσινη χημεία


Περιβάλλον υγεία και διατροφή
Η αναγνώριση του περιβάλλοντος ως παράγοντα ρυθμιστή της υγείας µε µμία σειρά από καλές πρακτικές µε τις οποίες οι ενεργοί πολίτες µπορθούν να θεσμοθετήσουν μέσα από συλλογικές ενέργειες και δράσεις µε αντικείμενο την υγιεινή διατροφή και κατοικία.

Ø Οικοθεραπευτήρια
Ø Πράσινα επάγγελμα


Πράσινη επιχειρηματικότητα
Η πράσινη επιχειρηματικότητα ορίζεται από τη χρήση στις νέες τεχνολογίες φιλικές προς το περιβάλλον και από συνθήκες βιολογικής ισορροπίας µε οικοσυστήματα και ανακύκλωση προϊόντων και πρώτων υλών.
Σύμφωνα µε τις παραπάνω θεματικές οι επενδύσεις σε πράσινα προϊόντα και υπηρεσίες βρίσκει πλέον ένα πρόσφορο έδαφος για ν’ αποδώσουν, και να δημιουργηθούν θέσεις απασχόλησης και προστιθεμένη αξία σε κάθε περιοχή παράλληλα µε την εξασφάλιση των απαιτούμενων επενδύσεων προς αυτό το σκοπό.
Ένα παράδειγμα ανάπτυξης της πράσινης επιχειρηματικότητας είναι αυτές όλες αυτές οι επιχειρήσεις που δημιουργούνται από τις ήπιες μορφές ενέργειας πχ στο κλάδο ψύξης, θέρμανσης, και στον κλάδο της ανακύκλωσης.


ΤΡΙΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ

Ένα πλαίσιο για την ένωση Μη Κυβερνητικών
Οργανώσεων Ελλάδας

Αντιμετωπίζοντας το κατακερματισμό πολλών μικρών Μ.Κ.Ο. στην Ελλάδα ως πηγή αδυναμιών με πρωτοβουλία ορισμένων περιφερειακών δικτύων έχουμε προχωρήσει στη συγκρότηση και δημιουργία ενός πανελλαδικού δίκτυου ΜΚΟ.
Faced with the tragedy that escalated following NATO intervention in Yugoslavia, and in the name of peace, democracy and human values we have persistently promoted since the start of the Balkan crisis, and at the same time determined to continue our activities and contribute to efforts to build democratic institutions inherent in any modern society and ensure their efficient functioning, and in accordance with our past activities, we the nongovernmental organizations adopt this Protocol as a basis of future cooperation and joint activities, aimed at the following objectives: Το δίκτυο αυτό συγκροτείται στο όνομα της ειρήνης, της δημοκρατίας, της οικολογίας και των ανθρωπίνων αξιών και με την απόφαση να ενισχυθεί ο θεσμικός ρόλος των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων (ΜΚΟ) της κοινωνίας των πολιτών, για την αποτελεσματική λειτουργία και τη γνήσια εκπροσώπησή τους τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρωπαϊκή Ένωση
Με αυτή την προσέγγιση ιδρύεται, η Ένωση Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων Ελλάδας (Ε.Μ.Κ.Ο.Ε.) ή Hellenic Non-Governmental Organization Association (H.N.G.O.A.)

Έχει ως βασικούς σκοπούς τις παρακάτω ενότητες

1. Η γνήσια εκπροσώπηση, η ομοσπονδοποίηση και δικτύωση εθελοντικών και μη κερδοσκοπικών οργανώσεων που δραστηριοποιούνται στους τομείς του περιβάλλοντος, της οικοπροστασίας, οικοανάπτυξης του πολιτισμού της καταναλωτικής πίστης, ποιότητας ζωής και ανθρωπιστικής βοήθειας με στόχο την αποτελεσματικότερη παρέμβαση και δράση τους.

Πρωταρχικό καθήκον της Ένωσης είναι να προωθεί και να υποστηρίζει, όπου αυτό επιβάλλεται, τη συγκρότηση δευτεροβαθμίων οργανώσεων, έτσι ώστε αυτές να περικλείνουν στους κόλπους τους όλες τις πρωτοβάθμιες οργανώσεις (ΜΚΟ) της Ελλάδας.

2. Να συντονίζει τις ενέργειες των Οργανώσεων - μελών της για την προστασία των ηθικών, οικονομικών, κοινωνικών και πολιτιστικών συμφερόντων.
Να δημιουργεί υποδομές για την ανάπτυξη του κοινωνικού κεφαλαίου στο πλαίσιο των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών.
Με την ενίσχυση των θεσμών αλληλεγγύης στο πλαίσιο την Κοινωνικής Οικονομίας και η ενίσχυση της απασχόλησης μέσα από την Πράσινη και Πολιτιστική Επιχειρηματικότητα.

3. Να εκπροσωπεί τους εθελοντές της Χώρας και τις οργανώσεις τους, σε όλα τα γενικής φύσης μορφωτικού, τεχνικού, διοικητικού, οικονομικού, πολιτιστικού, δημοκρατικού και κοινωνικού ενδιαφέροντος ζητήματα, που αφορούν στη βελτίωση της θέσης των πολιτών.

4. Να αποκαταστήσει τη διαφάνεια στην κατανομή των κρατικών και ευρωπαϊκών πόρων και προγραμμάτων που αφορούν τις ΜΚΟ.

5. Να αντιπροσωπεύει τις οργανώσεις στα συλλογικά όργανα Διοίκησης, Ελέγχου και Κοινωνικής Πολιτικής και να υποβοηθεί τις Οργανώσεις που υπάγονται σ’ αυτή, για την εκπλήρωση του σκοπού τους.

6. Να ενισχύει την εθνική και πνευματική ανύψωση των εθελοντών και πολιτών, να υποβοηθεί την επαγγελματική τους κατάρτιση και εκπαίδευση και, εν γένει, να ενεργεί για τη διασφάλιση και βελτίωση της οικονομικής επαγγελματικής και κοινωνικής ζωής των πολιτών της Χώρας.

7. Να εκπονεί μόνη ή σε συνεργασία με άλλους ή με τη σύμπραξή της σε Κρατικές επιτροπές, προγράμματα για την εξυπηρέτηση του κοινωνικού συνόλου.

8. Να συνεργάζεται με τις αντίστοιχες δημοκρατικές οργανώσεις όλου του κόσμου
για την πραγματοποίηση των σκοπών της και ιδιαίτερα για την παροχή βοήθειας στους πολίτες εκείνους που καταπιεστικά - αντιλαϊκά καθεστώτα έχουν αποστερήσει από τα κοινωνικά και ατομικά τους δικαιώματα, και ακόμα για την εξάλειψη κάθε μορφής διάκρισης που βασίζεται σε πολιτική ιδεολογία ή φιλοσοφία, τη φυλή, τη θρησκεία, το φύλο και την καταγωγή, για την ανάπτυξη αλληλεγγύης προς τους πολίτες των υποανάπτυκτων οικονομικά χωρών.

9. Να αναπτύξει και να οργανώσει τη συνεργασία κράτους και αυτοδιοίκησης με τις ΜΚΟ για την αποτελεσματικότερη προσφορά του εθελοντικού κινήματος στην κοινωνία.

10. Να αποτρέπει φαινόμενα κερδοσκοπίας και φοροδιαφυγής μεγάλων επιχειρήσεων και πολυεθνικών μέσω «θυγατρικών» ΜΚΟ που αυτές εικονικά ιδρύουν ή φαινόμενα προώθησης πολιτικών συμφερόντων ξένων κρατών μέσω ΜΚΟ ή τέλος φαινόμενα θρησκευτικής ή ιδρυματικής μορφής επιχειρήσεων που καρπώνονται για άλλους σκοπούς τους κοινωνικούς πόρους.
Η ένωση αυτή έχει την καινοτομία στην οργάνωση της ότι δεν εκλέγει κάποιο Διοικητικό Συμβούλιο αλλά συντονίζεται από τους εκπροσώπους των περιφερειακών και θεματικών δικτύων που μετέχουν σε αυτήν, το προεδρείο επίσης κάθε φορά λειτουργεί με το σύστημα rotation.

ΤΕΤΑΡΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ
Ένα άλλο παράδειγμα σύστασης και λειτουργίας περιφερειακού δικτύου στην Πελοπόννησο το οποίο έχει εμπνεύσει και έχει κινητοποιήσει περίπου 100 άλλες συλλογικές οργανώσεις από τη μία άκρη της Πελοποννήσου στην άλλη είναι το δίκτυο Ηράκλειων εθελοντικών οργανώσεων και αναφέρεται ε στους «τόπους μύθους και άθλους του Ηρακλή».
Σ¨αυτό το πλαίσιο έχουν συσταθεί τρεις ενώσεις Ηράκλειων εθελοντικών οργανώσεων: Η Ηράκλεια Ένωση Αργολίδας – Κορινθίας, η Ηράκλεια Ένωση Ηλείας, Αχαΐας Κορινθίας, και η Ηράκλεια Ένωση Αττικής.
Αυτές οι ενώσεις πέρα από τη δραστηριότητα που έχουν αναπτύξει για το περιβάλλον και τον πολιτισμό της ευρύτερης περιοχής της ενδοχώρας της Πελοποννήσου που αναφέρονται οι μύθοι του Ηρακλή, ετοιμάζουν και έχουν προγραμματίσει για την άνοιξη του 2010 το παγκόσμιο Συνέδριο με θέμα «Ο μύθος του Ηρακλή στην πολιτιστική επιχειρηματικότητα»
Ένα συνέδριο που φιλοδοξεί να αποτελέσει πρότυπο για την ανάδειξη της μυθολογίας σε τουριστικό πόρο.
Παράλληλα σε εξέλιξη βρίσκεται το γενικότερο πρόγραμμα Τόποι, Μύθοι άθλοι του Ηρακλή στο οποίο εμπλέκονται 18 Δήμοι και 3 Νομαρχίες, και εξετάζεται το επενδυτικό πλάνο κάθε περιοχής ξεχωριστά.

ΠεριγραφήΗ πρόταση με τίτλο "Τόποι, μύθοι και άθλοι του Ηρακλή", αφορά ένα καινοτόμο σχέδιο οικολογικής τουριστικής ανάπτυξης του θεματικού τουρισμού στους αρχαιολογικούς και πολιτιστικούς τόπους που συνδέονται με τους άθλους του Ηρακλή στην Πελοπόννησο.
. Συγκεκριμένα, η περιοχή παρέμβασης βρίσκεται στα βόρεια - ενδοχώρα της Πελοποννήσου το οποίο είναι ορεινή μεγάλη έκταση, με χαμηλή ανάπτυξη και σε κάποια απόσταση από τα μεγάλα αστικά κέντρα. Το πλησιέστερο μέρος δυτικά είναι η πόλη Πάτρα, που είναι η τρίτη μεγαλύτερη πόλη της Ελλάδας (100 χλμ) από την Ολυμπία και ανατολικά η Αθήνα, η πρωτεύουσα της Ελλάδας (περίπου 120 χιλιόμετρα) από την Επίδαυρο.

Στα χαρακτηριστικά στην διαδρομή από τη Κόρινθο συναντάμε της Αρχαίες πόλεις της Επιδαύρου, Άργους, Τίρυνθας, Νεμέας, Στυμφαλίας, Φενεός, Κλείτορα, Ψωφίδας, Φολόης και Ολυμπίας, περιοχές όπου αναδύθηκε πρωταρχικός αρχαιοελληνικός πολιτισμός.Η περιοχή διασχίζεται από τους ποταμούς, όπως είναι ο Ερύμανθος, ο Λάδωνας, ο Αλφειός, άλλα μικρότερα ποτάμια και λίμνες, όπως της Στυμφαλίας, του Λάδωνα και της Πηνείας.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η περιοχή παρέμβασης και συγκεκριμένα τα δυο άκρα της διαδρομής Αργος -Ηλείας βρέχονται από θάλασσα. Σε γενικές γραμμές η περιοχή χαρακτηρίζεται από την πλούσια χλωρίδα, την πανίδα και πληθώρα σε ανάδειξη αρχαιοελληνικών μνημείων που χρήσουν ανάδειξη για να καταστούν αξιοσημείωτοι πολιτιστικοί πόροι.
ü Το προτεινόμενο έργο αναφέρεται σε ειδική αγορά του θεματικού τουρισμού (τουρισμός εμπειρίας) που στην Πελοπόννησο παρουσιάζεται μέχρι τώρα μόνον στην Αρχαία Ολυμπία, Καλάβρυτα (χιονοδρομικό κέντρο) και εποχικά στην Επίδαυρο.
ü Είναι αξιοσημείωτο ότι ο οικολογικός - τουρισμός και την εμπειρία του τουρισμού στην Πελοπόννησο και στην Ελλάδα σε γενικές γραμμές δεν έχει αναπτυχθεί όπως στην υπόλοιπη Ευρώπη και είναι ευκαιρία για την ανάπτυξη αυτού του τύπου τουρισμού στην Πελοπόννησο που συνδυάζει την αξιοποίηση των αρχαιοελληνικών μνημείων και γεωμυθολογίας με το εξαιρετικό φυσικό κλίμα για δεύτερη κατοικία των ευρωπαίων πολιτών.
ü Το προτεινόμενο έργο απευθύνεται σε μια παγκόσμια αγορά θεματικού τουρισμού λαμβάνοντας υπόψιν την εμπειρία και την ανάλυση του εφικτού, της εξέλιξης παρόμοιων επενδύσεων στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρωπαϊκή Ένωση
ü Το συγκριτικό πλεονέκτημα της περιοχής είναι ακριβώς η μοναδικότητα που παρουσιάζουν στον παγκόσμιο χάρτη οι περιοχές όπως η αρχαία Ολυμπία και η κοιτίδα του Μυκηναϊκού Πολιτισμού Άργος, Μυκήνες, Επίδαυρος.


Το πρόγραμμα αποτελείται από επιμέρους έργα, τα οποία υποδιαιρούνται σε δύο ξεχωριστά σκέλη επενδύσεων:


Θεματικά πάρκα και οικοχωριά
Αυτά τα έργα αναφέρονται στη δημιουργία Μυθολογικού πάρκου και 7 οικοχωριών και των θεματικών πάρκων που θα αξιοποιήσουν σε οικονομικό επίπεδο τον μύθο του Ηρακλή, προκειμένου να αναπτυχτούν νέες επιχειρήσεις στον τομέα της πράσινης επιχειρηματικότητας (πρωτογενή, δευτερογενή και τριτογενή τομέα της οικονομίας ). Ένα βασικό μέρος των επενδύσεων είναι και κατασκευή κατοικιών σε οικοχωριά, για την εισροή επενδυτικών κεφαλαίων.
Το δεύτερο σκέλος των επενδύσεων που ασχολείται με την υλοποίηση των σχεδίων από το ελληνικό κράτος και την Ε.Ε. και αφορά έργα υποδομής και ενίσχυσης της τοπικής απασχόλησης.


Ειδικότερα:

2.1 Η δημιουργία του "Μυθολογικού πάρκου του Ηρακλή" θα συμπληρώνεται από έξι μικρότερης κλίμακας θεματικά πάρκα τα όποια πρόκειται να λειτουργήσουν βάσει διεθνών προτύπων εγκατάστασης και λειτουργίας. Το κάθε πάρκο θα συνδεθεί και με το αντίστοιχο τουριστικό χωριό. Το “Μυθολογικό Πάρκο” του Ηρακλή θα είναι ο πυρήνας της πολιτιστικής έκφρασης και η μυθολογία του τόπου, αναβάθμιση μέσω της τέχνης και του πολιτισμού, με στόχο την αύξηση του πολιτιστικού τουρισμού.
Όπως αναφέρθηκε για κάθε τουριστικό χωριό προβλέπεται να συνδεθεί και με ένα θεματικό πάρκο μικρής κλίμακας. Για παράδειγμα στους παρακάτω Δήμους θα μπορούσαν να ιδρυθούν τα παρακάτω θεματικά πάρκα:

Ενδεικτικά
· Η δημιουργία του Ορνιθολογικού πάρκου της Στυμφαλίας,
· Η δημιουργία βιολογικού πάρκων – γεωργίας και κτηνοτροφίας στη Δυτική πλευρά του Ερυμάνθου.
· Πάρκο θηραμάτων Αρκαδία
· Η δημιουργία του Πάρκου Νερού ‘Ερυμάνθου’
· Πάρκο αγροτουρισμού Φολόης ‘Κένταυρος Φόλος’.
· Το χωριό των Αμπελιών στην ‘Νεμέα’.

2.2 “Οικοχωριά”
Η ίδρυση επτά τουριστικών παραδοσιακών χωριών (ένα 5* και έξι 4*) που θα πλαισιώνονται από αντίστοιχα θεματικά πάρκα και θα προσφέρουν εξαιρετικού επιπέδου ξενοδοχειακές υπηρεσίες, υπηρεσίες σίτισης, παροχή μεγάλης ποικιλίας υπαίθριων δραστηριοτήτων..
2.3 Μυθική οικοδιαδρομή
Στόχος η δημιουργία της μυθολογικής διαδρομής – οικοδιαδρομής στα ίχνη των Άθλων - Μύθων του Ηρακλή από τις πόλεις Επίδαυρος – Τίρυνθα - Νεμέα μέχρι την Αρχαία Ολυμπία μήκους 180 περίπου χιλιόμετρων. Το έργο θα περιλαμβάνει εκσυγχρονισμό οδοποιίας με ειδική σήμανση, η οποία θα χρησιμοποιηθεί ως τουριστικός προορισμός για ιππικές διαδρομές, με ποδήλατο και για πεζοπορίες. Το έργο μπορεί να κατασκευαστεί με Σ.Δ.Ι.Τ. και χρηματοδότηση από τους ιδιώτες επενδυτές.

2.4 Κέντρο διεθνούς εθελοντισμού
Δημιουργία διεθνούς κέντρου εθελοντισμό υπό την αιγίδα του "Έργου Πολιτών" – κυβερνητικός οργανισμός για τον εθελοντισμό που στοχεύει να ξετυλίγεται το εθελοντικό ιδεώδες-με στόχο την καινοτόμο αξιοποίηση του ανθρώπινου κεφαλαίου στην κοινωνική οικονομία.
Σχετικά με το «Παγκόσμιο Κέντρο Εθελοντισμού» που θα υλοποιηθεί από το «Έργο Πολιτών» και δίκτυο εθελοντών επιδιώκεται η διαρκής άντληση ανθρώπινου δυναμικού. Αποτελεί ένα καινοτόμο υπο-έργο της παγκόσμιας έλξης και της σύνθεσης του ανθρώπινου κεφαλαίου γύρω από τον άξονα του πολιτισμού εμπνευσμένα από την αρχαία ελληνική ανθρωποκεντρική προσέγγιση ιδανική και η Hercules "μύθους.
2.5 Δικτυακή πύλη ψηφιακού πολιτισμού
Η δημιουργία μεγάλης δικτυακής πύλης. Η δικτυακή αυτή πύλη θα είναι ο τόπος της αξιοποίησης του ψηφιακού πολιτισμού στις τοποθεσίες όπου ο Ηρακλής πραγματοποίησε τους άθλους. Επίσης, θα ανaδείξει τις επιδράσεις που έχουν οι μύθοι σχετικά στην Τέχνη (λογοτεχνία, ζωγραφική, κεραμική, γλυπτά κ.ά.), σε άλλους πολιτισμούς και στις πόλεις
Τα μνημεία,(τις στήλες του Ηρακλέους, τα θεματικά πάρκα που υπάρχουν σε όλο τον κόσμο και έχουν αναφερθεί στους μύθους του Ηρακλή).
Επιπλέον, μέσω αυτής της Δικτυακής Πύλης θα λειτουργεί ένα ηλεκτρονικό κατάστημα - Hercules net και Hercules park.
2.6 Δράση! Ήπιες μορφές ενέργειας
Μικρές μονάδες των ήπιων μορφών ενέργειας (φωτοβολταϊκά ενέργειας) έτσι ώστε να λειτουργεί το σύνολο του έργου με υποδειγματικό τρόπο για την προστασία του περιβάλλοντος (στο σχέδιο αυτό επίσης, θα μπορούσαν να συμμετάσχουν και ιδιώτες επενδυτές).
2.7 Δράση! Μικρές επιχειρήσεις πολιτιστικής και πράσινης επιχειρηματικότητας
Υποστήριξη των ενεργειών της τοπικής επιχειρηματικότητας σε εναλλακτικές μορφές τουρισμού (χρηματοδότηση από θεσμοθετημένα προγράμματα ΕΣΠΑ, κτλ).

2.8 Παγκόσμιο συνέδριο και Φεστιβάλ Ηρακλής
Οργάνωση του ετήσιου φεστιβάλ για τον Ηρακλή στους Δήμους που σχετίζονται με τους χώρους των μύθων. Το καινοτόμο στοιχείο αυτού του φεστιβάλ είναι πως συνδέεται με μυθολογικές personage και θα διεξαχθεί στις περιοχές όπου Ηρακλή ενήργησε σύμφωνα με το μύθο. Η συμμετοχή στο φεστιβάλ είναι παγκόσμια και μπορεί να επιτευχθεί μέσω Hercules net (χρηματοδότηση στο πλαίσιο της κοινωνικής εταιρικής ευθηνής). Το παγκόσμιο συνέδριο έχει στόχο να δικτυώσει και να συντονίσει όλες τις δραστηριότητες πολιτιστικές και επιχειρηματικές που κινούνται γύρω από τον άξονα των μύθων του Ηρακλή.
3. Η σκοπιμότητα της πρότασης Ο βασικός χαρακτήρας του προγράμματος είναι ότι συνιστά ένα καινοτόμο αναπτυξιακό πόλο που συνδυάζει την επικοινωνιακή δύναμη των μύθων του Ηρακλή με ένα πρόγραμμα κερδοφόρου οικονομικής εκμετάλλευσης στο τομέα των θεματικών πάρκων και της ειδικής τουριστικής κατοικίας, που αναπτύσσεται μέσα από οικολογικές και πολιτιστικές προδιαγραφές.
Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσω της αξιοποίησης της αρχαίας ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς των μύθων και τον οικολογικό πλούτο της περιοχής, που αναδύεται σε πλούσια πηγή πόρων για την τουριστική ανάπτυξη και συνδυάζει την πράσινη οικονομία με την πολιτιστική επιχειρηματικότητα. Επίσης, ένας άλλος στόχος του προγράμματος είναι να εμπνεύσει και να κατευθύνει τις τοπικές ενώσεις σε αναπτυξιακές συνεργασίες με τον ιδιωτικό τομέα (έχουν προηγηθεί διαδικασίες ωρίμανσης του σχεδίου στην τοπική κοινωνία τα τελευταία τρία χρόνια) και μ’ αυτόν τον τρόπο να συγκεντρωθεί το απαραίτητο κεφάλαιο εκκίνησης.Πρέπει να σημειωθεί ότι το πρόγραμμα έχει έμμεσο αντίκτυπο ενεργοποίησης στην τοπική κοινωνία διότι συνδυάζει το χαρακτήρα της επένδυσης με τη δημιουργία των προϋποθέσεων για την αύξηση της απασχόλησης στο πλαίσιο των υπηρεσιών που θ’ αναπτυχθούν.
Σημαντικό στοιχειό για τη θερμή υποδοχή του προγράμματος από την τοπική κοινωνία και την πλήρη αναστροφή της φθίνουσας πορείας της απασχόλησης και της παραγωγής στις περιοχές παρέμβασης, είναι ακριβώς η τουριστική και πολιτιστική αναβάθμιση της περιοχής.
Με αυτή την δομή το σχέδιο αξιοποιεί το κοινωνικό κεφάλαιο της περιοχής με στόχο την μείωση κόστους προσαρμογής της επένδυσης και μείωσης ανταλλαγών. Με αυτή την έννοια η ύπαρξη συγκροτημένου κοινωνικού κεφαλαίου διευκολύνει την εισροή οικονομικού κεφαλαίου και την βιωσιμότητα της επένδυσης στη συνέχεια.

Το παράδειγμα Ροδόπης – Έβρου

Καταλήγοντας σε αυτό το παράδειγμα συνεργασίας που έχουμε μπροστά μας εδώ σήμερα στο συνέδριο νομίζω ότι εξασφαλίζονται ορισμένες νέες δυνατότητες στην τοπική αυτοδιοίκηση για να κινητοποιήσει τις αναπτυξιακές και παραγωγικές διαδικασίες μέσα από το πλαίσιο της κοινωνικής οικονομίας και της οικοναπτυξης.

Νομίζω ότι εδώ τουλάχιστον είναι σαφής ο διαχωρισμός μεταξύ δικτύων ενός κατακερματισμένου κόσμου χωρίς πυξίδα από τα δίκτυα συνεργασίας για το περιβάλλον, τον πολιτισμό την αντιμετώπιση της ανεργίας και της φτώχειας.

Δείχνει ότι οι εμπνευστές του Συνεδρίου έχουν αγωνία αλλά και διορατικότητα για το μέλλον της περιοχής.

Πρόκειται για µία πολιτική καινοτοµία στην προσέγγιση της περιφερειακής ανάπτυξης καθώς για πρώτη φορά στον ελληνικό χώρο δίνεται προτεραιότητα από την Τοπική Αυτοδιοίκηση στην πράσινη οικονομία και επιχειρηματικότητα, µγαζί µε µία νέα ελπίδα για την αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος µέσω ενίσχυσης της τοπικής απασχόλησης.

√ Καινοτομική είναι επίσης και η συνεργασία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης µε όλους τους συλλόγους και εθελοντικές οργανώσεις του νόθου για την αξιοποίηση του εθελοντισμού ως κοινωνικού κεφαλαίου προώθησης της επιχειρηματικής κουλτούρας στην κοινωνική –πράσινη οικονομία.
√ Σχετικά µε την πρωτοβουλία καθώς έχει εξασφαλίσει µεγάλη κοινωνική συµµετοχή αναµένεται να προκαλέσει σηµαντικές επιδράσεις ‘όχι µόνο σε τοπικό επίπεδο αλλά ως πρότυπο πολιτικής καινοτοµίας και σε πανελλήνια κλίµακα.

Τέλος, αυτό που θα ήθελα να επισημάνω είναι ότι τα κοινωνικά δίκτυα και ο εθελοντισμός ως κοινωνικό κεφάλαιο για τις κοινωνικά ωφέλιμες πρακτικές δεν πρόκειται να προχωρήσουν μέσα από την φαινομενική πολλές ουδετερότητα της επιστήμης που βλέπει και ερμηνεύει αποσπασματικά τον σημερινό κατακερματισμένο κόσμο, χωρίς να νοηματοδοτεί τον κόσμο προς τις κοινωνικά ωφέλιμες πρακτικές.

Με αυτή την έννοια η οριζόντια συνεργασία των δικτύων είναι άποψη – «δόξα» κατά την αρχαία Ελληνική που εκφράζει τους ενεργούς και υπεύθυνους πολίτες και το μέλλον της κοινωνίας, δοκιμάζεται από τα ίδια τα αποτελέσματα της και δεν χρειάζεται άλλη πιστοποίηση.

Η πολιτική εκτός των άλλων είναι και συλλογική δημιουργία.

Δευτέρα 6 Οκτωβρίου 2008

ΔΙΚΤΥΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΟΠΡΑΞΙΕΣ

Κείμενο από την Εισήγηση του Βασίλη Τακτικού στο σεμινάριο του Έργου Πολιτών για κυπριακές εθελοντικές οργανώσεις

Η ανάγκη για δικτύωση και κοινοπραξίες μεταξύ εθελοντικών οργανώσεων υπαγορεύεται από μια σειρά λόγους βιωσιμότητας αποτελεσματικότητας των επιμέρους εθελοντικών πρωτοβουλιών και σχεδίων δράσης που διαφορετικά υπάρχουν δυσκολίες ώστε να πραγματοποιηθούν.
Πολλές σήμερα από τις απαραίτητες εθελοντικές δράσεις απαιτούν ένα ‘κοινό ταμείο και κοινή συμβολή ανθρώπινου κεφαλαίου για να ευδοκιμήσουν, ειδικότερα όταν οι αποστολές αυτές έχουν διεθνή χαρακτήρα και σπουδαιότητα.
 Ακολούθως, η συνεργασία με την τοπική Αυτοδιοίκηση και τους κρατικούς οργανισμούς βάσει σχεδίου και κοινής κοινωνικής στόχευσης είναι ένας από τους απαραίτητους όρους όταν οι δράσεις αναφέρονται σε ευρύτερους τομείς της Κοινωνικής – και πράσινη οικονομίας.

Με βάση αυτή την προσέγγιση θα εξετάσουμε τις παρακάτω ενότητεςπου βασίζονται σε ανάλογα παραδείγματα δράσης:

 Γενικά περί κοινωνικών δικτύων και εθελοντισμού

 Περιφερειακά και τοπικά δίκτυα και συνεργασίες

 Σύμφωνα συνεργασίας με την τοπική αυτοδιοίκηση και κρατικούς οργανισμούς εθελοντισμού

 Κοινωνική – πράσινη οικονομία

 Εθνικά δίκτυα Μ.Κ.Ο.

 Διεθνή δίκτυα και Πηγές Χρηματοδότησης

Κοινωνικά δίκτυα
και ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΣ ως κοινωνικό κεφάλαιο


Ο εθελοντισμός στην εποχή μας είναι βασικός συντελεστής κοινωνικών υπηρεσιών και κοινωνικού κεφαλαίου κι αυτό με την σειρά του είναι το κλειδί ανάπτυξης της κοινωνικής οικονομίας της απασχόλησης και εξασφάλισης συλλογικών αγαθών.

Ο ορισμός για το κοινωνικό κεφάλαιο περιλαμβάνει όλες τις συλλογικές αξίες και δίκτυα που διευκολύνουν την οργάνωση και ομαδική δράση η οποία τελικά διαμορφώνει συνθήκες αλληλεγγύης και κοινωνικής ανάπτυξης.
Από τον πατριωτικό φιλανθρωπικό και τοπικό εθελοντισμό με τις μη χρηματικές ανταλλαγές που κυριαρχούσε στις παλαιότερες γενιές έχουμε περάσει σε ένα πολυδιάστατο-οικουμενικό, ανθρωπιστικό και οικολογικό εθελοντισμό με αυτονομία δράσης από την αγορά και κράτος που λειτουργεί συμπληρωματικά και καλύπτει τα κενά της οικονομίας και κοινωνικής προστασίας.

Ο εθελοντισμός σήμερα δεν είναι μόνον συναίσθημα αλληλεγγύης, αλλά λογική διαδικασία με ανταποδοτικότητα στα πλαίσια της κοινωνικής οικονομίας. Είναι προσφορά και αλληλεγγύη, όχι μόνον στους πληγέντες από την φτώχεια η από φυσικές καταστροφές αλλά μια οργανωμένη κοινωνική διαδικασία εξασφάλισης συλλογικών αγαθών με διάρκεια για την αντιμετώπιση κοινωνικών αναγκών.

Συναφής προς τον όρο κοινωνικό κεφάλαιο είναι η έννοια των κοινωνικών δικτύων. Ως κοινωνικά δίκτυα μπορούν να οριστούν τα «πολυδιάστατα συστήματα επικοινωνίας και διαμόρφωσης της ανθρώπινης πρακτικής και της κοινωνικής ταυτότητας.
Το άτομο συνεισφέρει μέσα από τα κοινωνικά δίκτυα χρόνο και υπηρεσίες και έχει ως ανταποδοτικότητα ότι και το ίδιο ανήκει σε ένα δίκτυο προστασίας που μπορεί εξίσου να του φανεί χρήσιμο όταν το χρειαστεί.
Όπως π.χ. συμβαίνει με τους αιμοδότες. Όταν όμως πρόκειται για οικολογική δράση το άτομο που έχει υψηλή συνείδηση και συνεισφέρει για το περιβάλλον συμβάλλει παράλληλα στην δημιουργία κοινωνικού κεφαλαίου για να ευδοκιμήσουν επενδύσεις που έχουν σχέση τόσο με την οικοπροστασία όσο και με την πράσινη οικονομία και επιχειρηματικότητα –δραστηριότητες που διαμορφώνουν ευρύτερα ένα πιο βιώσιμο περιβάλλον..
Μέσα σ’αυτό το πλαίσιο έχουν συγκροτηθεί τουλάχιστον10 νέα περιφερειακά δίκτυα στον Ελληνικό χώρο.

Περιφερειακά Δίκτυα και Συντονισμός Δικτύων M.K.O.

Ο σκοπός της κίνησης, του Συντονισμού Δικτύων M.K.O. είναι η ομοσπονδιοποίηση και δικτύωση εθελοντικών και μη κερδοσκοπικών οργανώσεων που δραστηριοποιούνται στους τομείς του περιβάλλοντος, της οικοπροστασίας, πολιτισμού της καταναλωτικής πίστης, ποιότητας ζωής και ανθρωπιστικής βοήθειας με ένα αντικειμενικό σκοπό:

Την αποτελεσματικότητα της δράσης τους μέσα από την δυνατότητα πραγματοποίησης στόχων μεγαλύτερης κλίμακας, επίσης η εξασφάλιση της δυνατότητας επίτευξης προγραμματικών συμφωνιών, στο επίπεδο των οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών, Κρατικών Οργανισμών και Φορέων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης καθώς και επιχειρήσεων στο τομέα της κοινωνικής εταιρικής ευθύνης.

H από κοινού δράση στους παραπάνω τομείς και με σκοπό το συντονισμό κοινής δράσης για την ανάπτυξη του πρασίνου στο αστικό περιβάλλον, την προστασία των Δασών στην ύπαιθρο, τον περιορισμό της ρύπανσης και της ρυπογόνου ενέργειας την προώθηση της ανακύκλωσης, και την ανάπτυξη της πράσινης οικονομίας και επιχειρηματικότητας.

Η συνεργασία με Δήμους και κυβερνητικούς κρατικούς οργανισμούς για την προώθηση κοινών προγραμμάτων στους παραπάνω τομείς με τελικό σκοπό την ανάπτυξη της κοινωνικής οικονομίας με την υπογραφή μνημονίων συνεργασίας και προγραμμάτων.
Σε αυτό το επίπεδο συνεργασίες και δικτυώσεις σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης μπορούν να λειτουργήσουν ως προωθητικές κινήσεις των Μ.Κ.Ο., δημιουργώντας τις κατάλληλες προϋποθέσεις για την κινητοποίηση ανθρώπινων πόρων και δημιουργία ανθρώπινου κεφαλαίου σε κάθε περιοχή παρέμβασης.
Με αυτούς τους στόχους και με την συμμετοχή ενεργών πολιτών μπορούν να τεθούν στόχοι για οικοδιαχείριση στα μεγάλα αστικά κέντρα και την οικοανάπτυξη στην ύπαιθρο δημιουργώντας τις απαραίτητες συνθήκες και δυνατότητες τεχνογνωσίας για την υποστήριξη και συμβουλευτική των δικτύων με σχεδιασμό και μελέτες προγραμμάτων.

Μια άλλη πρωτοβουλία συνεργασίας με Δήμους είναι η δημιουργία ενός παρατηρηρίου για τις πράσινες πόλεις με προγράμματα που ανταποκρίνονται στην αστική οικολογία βάση της οποίας τα τελευταία χρόνια έχει γίνει μια παγκόσμια κίνηση η οποία επιζητά να δημιουργηθούν οικολογικές πόλεις, πόλεις, δηλαδή σε ισορροπία με την φύση που είναι το φάρμακο απέναντι στα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα ο πλανήτης.
Με την ίδια λογική μπορούν να δημιουργηθούν δίκτυα και ενώσεις με σκοπό διεθνή προγράμματα και χρηματοδοτήσεις για την αναπτυξιακή και ανθρωπιστική βοήθεια σε τρίτες χώρες.

Δικτύωση και κοινοπραξίες με την Τοπική Αυτοδιοίκηση

Η ομάδα περιβαλλοντικών οργανώσεων που συνεργάζεται με το Έργο Πολιτών και αποτελείται από 60 περίπου οργανώσεις στο πλαίσιο της δικτύωσης πέρα από το αντικείμενο των εκθέσεων για το περιβάλλον δίνει την δυνατότητα για τριμερή συνεργασία των Δήμων της Αττικής με το Έργο Πολιτών και δημιουργία παρατηρητηρίου για τις πράσινες πόλεις.

Συνοπτικά το κείμενο αναφέρεται στα ακόλουθα.

 την επείγουσα ανάγκη αντιμετώπισης των περιβαλλοντικών προβλημάτων της ατμοσφαιρικής ρύπανσης των κλιματικών αλλαγών, και της μεγάλης έλλειψης πρασίνου στα αστικά κέντρα.
 Την επείγουσα ανάγκη για την περεταίρω δραστηριοποίηση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης για την ενίσχυση του πράσινου σε συνεργασία με τους ενεργούς πολίτες και τις οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών.
 Την διεθνή πρακτική με την διακήρυξη για Πράσινες Πόλεις – Παγκόσμια δέσμευση δημάρχων, στα πλαίσια του Περιβαλλοντικού Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών όπου 50 δήμαρχοι εκ των μεγαλυτέρων χωρών του κόσμου υπέγραψαν στο San Francisco την ¨Διακύρηξη για Πράσινες Πόλεις¨ και ανέλαβαν την πρωτοβουλία και τη δέσμευση για μια σειρά σημαντικών δράσεων για την περίοδο 2005 – 2012. Κύριοι άξονες τις πολιτικής:
 Πρόγραμμα πράσινων κατοικιών
 Πρόγραμμα πράσινων επιχειρήσεων
 Πρόγραμμα πράσινης ενέργειας
 Πρόγραμμα πράσινης συγκοινωνίας
 Προγράμματα που ανταποκρίνονται στην αστική οικολογία βάση της οποίας τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια παγκόσμια κίνηση η οποία επιζητά να δημιουργηθούν οικολογικές πόλεις, δηλαδή σε ισορροπία με την φύση που είναι το φάρμακο του πλανήτη απέναντι στα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζει.
 Και εν γένει τις ευεργετικές επιπτώσεις από την συμμετοχή των οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών σε αυτή την διαδικασία που θεωρείται προπομπός καινοτομιών για το περιβάλλον, με την δημιουργία παρατηρητηρίου για τις πράσινες πόλεις – πράσινες τεχνολογίες - πράσινες στέγες.

Λαμβάνοντας επίσης υπόψη:
 Την πρόθεση των Δήμων και του «Έργου Πολιτών» για θεσμική συνεργασία στην βάση αυτή που αναπτύσσεται ήδη μέσα από τις ¨Εκθέσεις Περιβάλλοντος¨ στα πεδία και θεματικές:

1) Ενέργεια, και κλιματικές αλλαγές
2) Διαχείρηση του νερού
3) Πράσινα και κλιματικά κτίρια- πράσινες στέγες
4) Ανακύκλωση
5) Δάση- φυσικό περιβάλλον
6) Περιβάλλον-Υγεία
7) Πράσινη επιχειρηματικότητα

2. Αναγνωρίζουν από κοινού ότι:

Σκοπός του παρατηρητηρίου για τις Πράσινες Πόλεις είναι μια ισχυρή μόχλευση του ενδιαφέροντος τόσο του δημοσίου όσο και του ιδιωτικού τομέα για επενδύσεις στην πράσινη οικονομία με βάση την εκπόνηση και υλοποίηση ρεαλιστικών προτάσεων και ένταξη τους στα επιχειρησιακά προγράμματα των αρμόδιων υπουργείων αλλά και στα επιχειρησιακά των Δήμων για άμεσα αποτελέσματα στο περιβάλλον της Αττικής.
Η «κοινοπραξία» των Δήμων σε επίπεδο προγραμματισμού μαζί με το κρατικό φορέα εθελοντισμού ‘Έργο Πολιτών’ στοχεύει στην μεγαλύτερη δυνατή συμμετοχή των δικτύων περιβαλλοντικών οργανώσεων για την πολλαπλασιαστικότητα των αποτελεσμάτων μέσα από ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα δημοσιότητας και επικοινωνιακών γεγονότων και συμμετοχής των οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών για πράσινες πόλεις.

Οι συνέργειες αυτές αποσκοπούν σε επενδύσεις στην πράσινη οικονομία και την πράσινη επιχειρηματικότητα για να εξασφαλιστεί ο ρεαλισμός των στόχων που αναφέρονται στο παρόν μνημόνιο.

3. Συμφωνούν σε ένα κοινό πλαίσιο δράσης που περιλαμβάνει:

Διαβουλεύσεις των Δήμων με την συμμετοχή των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτώνκαι του Έργου πολιτών.

Την επέκταση του θεσμού των εκθέσεων περιβάλλοντος σε κάθε Δήμο με βάση την συνεργασία Μ.Κ.Ο. και Έργου Πολιτών.


Στις Κοινοπραξίες Δήμων – Μ.Κ.Ο. και Έργου Πολιτών για την εφαρμογή πιλοτικών σχεδίων εθελοντικής και περιβαλλοντικής δράσης.

Την δημιουργία μιας βάσης δεδομένων για την προώθηση του πράσινου στην Αττική ενδεχομένως μέσα από πρόγραμμα δικτύωσης της κοινωνίας της πληροφορίας.


Στην υποβολή διακρατικών προγραμμάτων για το περιβάλλον.

Στην συνεργασία με τα γραφεία εθελοντισμού των Δήμων για την προώθηση θεματικών εργαστηρίων για το περιβάλλον με στόχο την εκπαίδευση στελεχών που καλούνται να οργανώσουν και να εφαρμόσουν σχετικές πολιτικές.

Κοινωνική - Πράσινη Οικονομία και Ενεργός Πολίτης

Μια άλλη πρωτοβουλία συνεργασίας εθελοντικών οργανώσεων και τοπικής αυτοδιοίκησης με τη αιγίδα του έργου πολιτών είναι το Συνέδριο Υπερνομαρχιας Έβρου Ροδόπης που γίνεται αυτή την περίοδο.
Με επίκεντρο αναφοράς τον ενεργό πολίτη και τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών η υπερνοµαρχία Έβρου- Ροδόπης διεξάγει στις 17-18 Οκτωβρίου ένα συνέδριο στην Αλεξανδρούπολη µε πρωτότυπη θεματική «τον εθελοντισµό την κοινωνική – πράσινη οικονοµία» µε την αιγίδα του Έργου Πολιτών.
√ Πρόκειται για µία πολιτική καινοτοµία στην προσέγγιση της περιφερειακής ανάπτυξης καθώς για πρώτη φορά στον ελληνικό χώρο δίνεται προτεραιότητα από την Τοπική Αυτοδιοίκηση στην πράσινη οικονοµία και επιχειρηµατικότητα, µαζί µε µία νέα ελπίδα για την αντιµετώπιση του δημογραφικού προβλήματος µέσω ενίσχυσης της τοπικής απασχόλησης.
√ Καινοτομική είναι επίσης και η συνεργασία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης µε όλους τους συλλόγους και εθελοντικές οργανώσεις του νοµού για την αξιοποίηση του εθελοντισµού ως κοινωνικού κεφαλαίου προώθησης της επιχειρηµατικής κουλτούρας στην κοινωνική –πράσινη οικονοµία.
√ Σχετικά µε την πρωτοβουλία καθώς έχει εξασφαλίστει µεγάλη κοινωνική συµµετοχή αναµένεται να προκαλέσει σηµαντικές επιδράσεις ‘όχι µόνον σε τοπικό επίπεδο αλλά ως πρότυπο πολιτικής καινοτοµίας και σε πανελλήνια κλίµακα.
Ξεχωριστό ενδιαφέρον παρουσιάζει επίσης η προσέγγιση για θέµατα περιβάλλοντος.
Επτά θεματικές για το περιβάλλον και τον εθελοντισμό.


Επτά θεματικές στις εκθέσεις για το περιβάλλον
σε συνεργασία ΜΚΟ με τους Δήμους της Αττικής

Οι εκθέσεις για το περιβάλλον που καθιερώνονται ως θεσμός πλέον τουλάχιστον στην Αττική. Εστιάζοντας στις παρακάτω θεματικές:

Ενέργεια και κλιματικές αλλαγές
Η μετάβαση από τα ρυπογόνα ορυκτά καύσιμα στις ήπιες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Εδώ κρίσιμο σημείο είναι ο εκδηµοκρατισµός της ενέργειας µε πρωτοβουλίες της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών.

Οικολογική διαχείριση του νερού για την οικοανάπτυξη
Π.χ. ταµιευτήρες νερού, αρδευτικά συστήματα µε έργα υποδομής και δίκτυα που αντιμετωπίζουν φαινόμενα ερηµοποίησης και εξασφαλίζουν πράσινα βιολογικά προϊόντα, µε έργα υποδομής και δίκτυα που αντιμετωπίζουν φαινόμενα ερηµοποίησης και εξασφαλίζουν

Δάση και φυσικό περιβάλλον - οικοσυστήματα και βιοποικιλότητα
Η προσέγγιση της οικοπροστασίας άγριας πανίδας, χλωρίδας ως προϋποθέσεις για τον οικοτουρισµό και την οικοανάπτυξη.

Ανακύκλωση – πρώτων υλών και προϊόντων
Τεχνολογίες ανακύκλωσης και επιχειρηματικότητα αναφερονται πρακτικές πως μπορεί να διευκολύνει ο εθελοντισμός στην συγκομιδή απορριµµάτων και πρώτων υλών π.χ. χαρτιού, αυτοκινήτων, µπαταριών κ.τ.λ.

Πράσινες πόλεις – βιοκλιµατικά κτίρια – πράσινες προμήθειες
Οι πράσινες πόλεις ως όραμα και ζήτημα συνειδητότητας του ενεργού πολίτη προκειμένου να εφαρμοστούν πολιτικές για πράσινα βιοκλιµατικά κτίρια- πράσινες στέγες κ.τ.λ.

Περιβάλλον υγεία και διατροφή
Η αναγνώριση του περιβάλλοντος ως παράγοντα ρυθμιστή της υγείας µε µμία σειρά από καλές πρακτικές µε τις οποίες οι ενεργοί πολίτες µπορθούν να θεσμοθετήσουν μέσα από συλλογικές ενέργειες και δράσεις µε αντικείμενο την υγιεινή διατροφή και κατοικία.

Πράσινη επιχειρηματικότητα
Η πράσινη επιχειρηματικότητα ορίζεται από τη χρήση στις νέες τεχνολογίες φιλικές προς το περιβάλλον και από συνθήκες βιολογικής ισορροπίας µε οικοσυστήματα και ανακύκλωση προϊόντων και πρώτων υλών.
Σύμφωνα µε τις παραπάνω θεματικές οι επενδύσεις σε πράσινα προϊόντα και υπηρεσίες βρίσκει πλέον ένα πρόσφορο έδαφος για ν’ αποδώσουν, και να δημιουργηθούν θέσεις απασχόλησης και προστιθεμένη αξία σε κάθε περιοχή παράλληλα µε την εξασφάλιση των απαιτούμενων επενδύσεων προς αυτό το σκοπό.

Με βάση τις παραπάνω παραδοχές και πρωτοβουλίες προετοιμάσαμε ένα πλαίσιο για την ένωση Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων Ελλάδας (ΜΚΟ).

Ένα πλαίσιο για την ένωση Μη Κυβερνητικών
Οργανώσεων Ελλάδας

Αντιμετωπίζοντας το κατακερματισμό πολλών μικρών Μ.Κ.Ο. στην Ελλάδα ως πηγή αδυναμιών με πρωτοβουλία ορισμένων περιφερειακών δικτύων έχουμε προχωρήσει στη συγκρότηση και δημιουργια ενός πανελλαδικού δίκτυου ΜΚΟ.
Το δίκτυο αυτό συγκροτείται στο όνομα της ειρήνης, της δημοκρατίας, της οικολογίας και των ανθρωπίνων αξιών και με την απόφαση να ενισχυθεί ο θεσμικός ρόλος των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων (ΜΚΟ) της κοινωνίας των πολιτών, για την αποτελεσματική λειτουργία και τη γνήσια εκπροσώπησή τους τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρωπαϊκή Ένωση
Με αυτήτην προσέγγιση ιδρύεται, η Ένωση Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων Ελλάδας (Ε.Μ.Κ.Ο.Ε.) ή Hellenic Non-Governmental Organization Association (H.N.G.O.A.)

Έχει ως βασικούς σκοπούς τις παρακάτω ενότητες

1. Η γνήσια εκπροσώπηση, η ομοσπονδιοποίηση και δικτύωση εθελοντικών και μη κερδοσκοπικών οργανώσεων που δραστηριοποιούνται στους τομείς του περιβάλλοντος, της οικοπροστασίας, οικοανάπτυξης του πολιτισμού της καταναλωτικής πίστης, ποιότητας ζωής και ανθρωπιστικής βοήθειας με στόχο την αποτελεσματικότερη παρέμβαση και δράση τους.

Πρωταρχικό καθήκον της Ένωσης είναι να προωθεί και να υποστηρίζει, όπου αυτό επιβάλλεται, τη συγκρότηση δευτεροβαθμίων οργανώσεων, έτσι ώστε αυτές να περικλείνουν στους κόλπους τους όλες τις πρωτοβάθμιες οργανώσεις (ΜΚΟ) της Ελλάδας.

2. Να συντονίζει τις ενέργειες των Οργανώσεων - μελών της για την προστασία των ηθικών, οικονομικών, κοινωνικών και πολιτιστικών συμφερόντων.
Να δημιουργεί υποδομές για την ανάπτυξη του κοινωνικού κεφαλαίου στο πλαίσιο των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών.
Με την ενίσχυση των θεσμών αλληλεγγύης στο πλαίσιο την Κοινωνικής Οικονομίας και η ενίσχυση της απασχόλησης μέσα από την Πράσινη και Πολιτιστική Επιχειρηματικότητα.

3. Να εκπροσωπεί τους εθελοντές της Χώρας και τις οργανώσεις τους, σε όλα τα γενικής φύσης μορφωτικού, τεχνικού, διοικητικού, οικονομικού, πολιτιστικού, δημοκρατικού και κοινωνικού ενδιαφέροντος ζητήματα, που αφορούν στη βελτίωση της θέσης των πολιτών.

4. Να αποκαταστήσει τη διαφάνεια στην κατανομή των κρατικών και ευρωπαϊκών πόρων και προγραμμάτων που αφορούν τις ΜΚΟ.

5. Να αντιπροσωπεύει τις οργανώσεις στα συλλογικά όργανα Διοίκησης, Ελέγχου και Κοινωνικής Πολιτικής και να υποβοηθεί τις Οργανώσεις που υπάγονται σ’ αυτή, για την εκπλήρωση του σκοπού τους.

6. Να ενισχύει την εθνική και πνευματική ανύψωση των εθελοντών και πολιτών, να υποβοηθεί την επαγγελματική τους κατάρτιση και εκπαίδευση και, εν γένει, να ενεργεί για τη διασφάλιση και βελτίωση της οικονομικής επαγγελματικής και κοινωνικής ζωής των πολιτών της Χώρας.

7. Να εκπονεί μόνη ή σε συνεργασία με άλλους ή με τη σύμπραξή της σε Κρατικές επιτροπές, προγράμματα για την εξυπηρέτηση του κοινωνικού συνόλου.

8. Να συνεργάζεται με τις αντίστοιχες δημοκρατικές οργανώσεις όλου του κόσμου
για την πραγματοποίηση των σκοπών της και ιδιαίτερα για την παροχή βοήθειας στους πολίτες εκείνους που καταπιεστικά - αντιλαϊκά καθεστώτα έχουν αποστερήσει από τα κοινωνικά και ατομικά τους δικαιώματα, και ακόμα για την εξάλειψη κάθε μορφής διάκρισης που βασίζεται σε πολιτική ιδεολογία ή φιλοσοφία, τη φυλή, τη θρησκεία, το φύλο και την καταγωγή, για την ανάπτυξη αλληλεγγύης προς τους πολίτες των υποανάπτυκτων οικονομικά χωρών.

9. Να αναπτύξει και να οργανώσει τη συνεργασία κράτους και αυτοδιοίκησης με τις ΜΚΟ για την αποτελεσματικότερη προσφορά του εθελοντικού κινήματος στην κοινωνία.

10. Να αποτρέπει φαινόμενα κερδοσκοπίας και φοροδιαφυγής μεγάλων επιχειρήσεων και πολυεθνικών μέσω «θυγατρικών» ΜΚΟ που αυτές εικονικά ιδρύουν ή φαινόμενα προώθησης πολιτικών συμφερόντων ξένων κρατών μέσω ΜΚΟ ή τέλος φαινόμενα θρησκευτικής ή ιδρυματικής μορφής επιχειρήσεων που καρπώνονται για άλλους σκοπούς τους κοινωνικούς πόρους.

Πρόσβαση σε Διεθνείς Πηγές Χρηματοδότησης

Μία από τις μεγαλύτερες ανάγκες συνεργασίας και σύμπραξης των ΜΚΟ είναι η απόκτησης δυνατότητας πρόσβασης σε Διεθνείς Πηγές Χρηματοδότησης.
Στις 25 Σεπτεμβρίου έγινε παρουσίαση στο Ζάππειο από το Υπουργείο Εξωτερικών η δικτυακή Πύλη Διεθνών Χρηματοδοτήσεων με ηλεκτρονική διεύθυνση www.aidfunding.mfa.gr

Επίσης το Γραφείο Υποστήριξης Διεθνών Προγραμμάτων σας παρέχει και το εγχειρίδιο: «Tο σύστημα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών / Οδηγός Αξιοποίησης Επιχειρηματικών Ευκαιριών » για το πώς να διεκδικήσετε με επιτυχία συμβάσεις που χρηματοδοτούνται από τα Όργανα του Συστήματος των Ηνωμένων Εθνών (πρόσβαση στο εγχειρίδιο παρέχεται στους εγγεγραμμένους χρήστες).


Παραπομπές σε διεθνή προγράμματα επιχορηγήσεων

Αναπτυξιακό Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών – UNDP (www.undp.org)
Γραφείο των Ηνωμένων Εθνών για τις Υπηρεσίες Έργων - UNOPS (www.unops.org)
Τμήμα Προμηθειών των Ηνωμένων Εθνών – UNPD (www.un.org/Depts/ptd/)
Παγκόσμιο Πρόγραμμα Τροφίμων – WFP (www.wfp.org)
Ταμείο των Ηνωμένων Εθνών για τα Παιδιά (www.unicef.org)
Ταμείο των Ηνωμένων Εθνών για τον Πληθυσμό – UNFPA (www.unfpa.org)
Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας - WHO (www.who.org)
Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες - UNHCR (www.unhcr.org)
Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας – FAO (www.fao.org)
United Nations Relief and Works Agency for Palestine Refugees in the Near East -UNRWA (www.un.org/unrwa)
Διεθνής Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας – IAEA (www.iaea.org)
Γραφείο των Ηνωμένων Εθνών στη Γενεύη - UNOG (www.unog.ch)
Οργανισμός Βιομηχανικής Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών – UNIDO (www.unido.org)
Διεθνές Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης – IFAD (www.ifad.org)
United Nations Educational, Scientific and Cultural Organisation - UNESCO (www.unesco.org)
Γραφείο των Ηνωμένων Εθνών στη Βιέννη - UNOV (www.unov.org)
United Nations Office at Nairobi – UNON (www.unon.org)
Γραφείο Υποστήριξης Αποστολών του Τμήματος Ειρηνευτικών Επιχειρήσεων των Ηνωμένων Εθνών - UN/DPKO/OMS (www.un.org/depts/dpko/dpko/index.asp)
Γραφείο των Ηνωμένων Εθνών για τα Ναρκωτικά και το Έγκλημα – UN Office on Drugs and Crime – UNODC (www.unodc.org)
CTBTO (www.ctbto.org)
Ερυθρός Σταυρός (www.redcross.org)

Παρασκευή 3 Οκτωβρίου 2008

Θέματα νέου φύλλου oikopress

Η μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα στην οικονομία του υδρογόνου και ο εκδημοκρατισμός της ενέργειας
Αντιµετωπίζοντας το σύνδροµο εφιάλτη των κλιµατικών αλλαγών την υπερθέρµανση του πλανήτη, η ανθρωπότητα τα επόµενα χρονια έχει ν’αντιµετωπίσει έναν ακόµη εφιάλτη την σταδιακή εξάντληση των ορυκτών καυσίµων (πετρέλαιο – άνθρακες )
Κι αυτό αναγκάζει το πέρασµα της παγκόσµιας οικονοµίας µέσα από τη σκύλα και τη χάρυβδη. Έτσι προκύπτει η ανάγκη για άµεση µετάβαση από τα ορυκτά καύσιµα στις ήπιες µορφές ηλιακής και αιολικής ενέργειας και η αποθήκευση της για λόγους χρηστικότητας σε υδρογόνο.
Η διαδικασία αυτής της µετάβασης συµπίπτει µε τον εκδηµοκρατισµό της ενέργειας µπαίνοντας στο παιγνίδι φορείς Τοπικής Αυτοδιοίκησης και οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών. → → → σελ. 13

Υπογράφτηκε μνημόνιο συνεργασίας για Συμπράξεις Δήμων
και Οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών για πράσινες
πόλεις πράσινη επιχειρηματικότητα

Παγκόσμιο Συνέδριο Ηρακλής
και πολιτιστικη επιχειρηματικότητα

Παγκόσµιο Συνέδριο µε θέµα τον Ηρακλή διοργανώνεται από 100 εθελοντικές οργανώσεις την άνοιξη του 2010, µε leader της κοινοπραξίας των ΜΚΟ την Ουνέσκο Πειραιά και Νήσων.
Tο µυθικό πρόσωπο του Ηρακλή είναι ένα από τα µεγαλύτερα brand names στην πολιτιστική επιχειρηµατικότητα τουλάχιστον στο δυτικό κόσµο.

Εάν εξαιρέσουµε την εµπλοκή της θρησκείας στην τέχνη, και τον θρησκευτικό τουρισµό που αναπτύσσεται µέσα από αυτή την διαδικασία οι µύθοι του Ηρακλή κυριαρχούν στην πολιτιστική επιχειρηµατικότητα.
Πασίγνωστες ταινίες και τηλεοπτικές σειρές και εικονογραφηµένα βιβλία είναι µόνον η µία πλευρά αυτής της επιχειρηµατικότητας, καθώς υπάρχει ένας µεγάλος αριθµός από θεµατικά πάρκα, µουσεία και πολιτιστικούς χώρους που αναφέρονται στο µύθο του Ηρακλή.
Κι αυτά συµβαίνουν στην Αµερική και σε χώρες της Ευρώπης , οπoυ εκεί έχει αναπτυχθεί µια ολόκληρη βιοµηχανία πολιτιστικής επιχειρηµατικότητας στο όνοµα του Ηρακλή κάνοντας την µυθολογία πηγή απεριόριστης νέας µυθοπλασίας και εµπειρίας.

Στην Ελλάδα το Υπουργείο Πολιτισμού και Τουριστικής Ανάπτυξης ακόμη δεν έχουν αντιληφθεί την φλέβα «χρυσού» για την τουριστική αξιοποίηση της ελληνικής μυθολογίας.

Δεν έχουν αντιληφθεί ότι, οι τόποι που αναφέρονται στους αξονικούς ελληνικούς μύθους μπορούν όχι μόνον να θέλξουν το παγκόσμιο ενδιαφέρον αλλά με τις κατάλληλες επενδύσεις αυτοί οι τόποι να γίνουν λίαν αξιοποιήσιμοι για τον παγκόσμιο εναλλακτικό τουρισμό πολιτιστικής εμπειρίας.
Το πρόγραμμα «Τόποι, μύθοι, άθλοι του Ηρακλή» είναι μια πρόταση που υποστηρίζεται από 20 οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης και 100 περίπου μη κυβερνητικές οργανώσεις και καθώς εξελίσσεται ανοίγει ένα νέο πρότυπο και ορίζοντα τουριστικής προοπτικής.

Συνοπτικά το πρόγραμμα αναφέρεται σε 8 βασικούς άξονες. στο πρόγραμμα
« Τόποι, μύθοι και άθλοι του Ηρακλή»→ → → σελ. 12

Κοινωνική - Πράσινη Οικονομία και Ενεργός Πολίτης

Με επίκεντρο αναφοράς τον ενεργό πολίτη και τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών η υπερνοµαρχία Έβρου- Ροδόπης διεξάγει στις 17-18 Οκτωβρίου ένα συνέδριο στην Αλεξανδρούπολη µε πρωτότυπη θεµατική «τον εθελοντισµό την κοινωνική – πράσινη οικονοµία» µε την αιγίδα του Έργου Πολιτών.
√ Πρόκειται για µία πολιτική καινοτοµία στην προσέγγιση της περιφερειακής ανάπτυξης καθώς για πρώτη φορά στον ελληνικό χώρο δίνεται προτεραιότητα από την Τοπική Αυτοδιοίκηση στην πράσινη οικονοµία και επιχειρηµατικότητα, µαζί µε µία νέα ελπίδα για την αντιµετώπιση του δηµογραφικου προβλήµατος µέσω ενίσχυσης της τοπικής απασχόλησης.
√ Καινοτοµική είναι επίσης και η συνεργασία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης µε όλους τους συλλόγους και εθελοντικές οργανώσεις του νοµού για την αξιοποίηση του εθελοντισµού ως κοινωνικού κεφαλαίου προώθησης της επιχειρηµατικής κουλτούρας στην κοινωνική –πράσινη οικονοµία.
√ Σχετικά µε την πρωτοβουλία καθώς έχει εξασφαλίστει µεγάλη κοινωνική συµµετοχή αναµένεται να προκαλέσει σηµαντικές επιδράσεις ‘όχι µόνον σε τοπικό επίπεδο αλλά ως πρότυπο πολιτικής καινοτοµίας και σε πανελλήνια κλίµακα.
Ξεχωριστό ενδιαφέρον παρουσιάζει επίσης η προσέγγιση για θέµατα περιβάλλοντος.
Επτά θεματικές για το περιβάλλον και τον εθελοντισμό.
Στο στρογγυλό τραπέζι που διοργανώνεται παράλληλα στο συνέδριο της Αλεξανδρούπολης η συζήτηση θα επικεντρωθεί σε (7) επτά θεµατικές για το περιβάλλον όπου ο εθελοντισµός παίζει σηµαντικό ρόλο ως κοινωνικό κεφάλαιο και προποµπός της πράσινης οικονοµίας και επιχειρηµατικότητας.

Αυτές οι θεµατικές έχουν ως εξής:
(7) επτά θεµατικές για το περιβάλλον
Ενέργεια και κλιµατικές αλλαγές
Η µετάβαση από τα ρυπογόνα ορυκτά καύσιµα στις ήπιες ανανεώσιµες πηγές ενέργειας. Εδώ κρίσιµο σηµείο είναι ο εκδηµοκρατισµός της ενέργειας µε πρωτοβουλίες της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών.
Οικολογική διαχείριση του νερού για την οικοανάπτυξη
Π.χ. ταµιευτήρες νερού, αρδευτικά συστήµατα µε έργα υποδοµής και δίκτυα που αντιµετωπίζουν φαινόµενα ερηµοποίησης και εξασφαλίζουν πράσινα βιολογικά προϊόντα, µε έργα υποδοµής και δίκτυα που αντιµετωπίζουν φαινόµενα ερηµοποίησης και εξασφαλίζουν
Δάση και φυσικό περιβάλλον - οικοσυστήµατα και βιοποικιλότητα
Η προσέγγιση της οικοπροστασίας άγριας πανίδας, χλωρίδας ως προϋποθέσεις για τον οικοτουρισµό και την οικοανάπτυξη.
Ανακύκλωση – πρώτων υλών και προϊόντων
Τεχνολογίες ανακύκλωσης και επιχειρηµατικότητα καθώς θα αναφερθούν πρακτικές πως µπορεί να διευκολύνει ο εθελοντισµός στην συγκοµιδή απορριµµάτων και πρώτων υλών π.χ. χαρτιού, αυτοκινήτων, µπαταριών κ.τ.λ.
Πράσινες πόλεις – βιοκλιµατικά κτίρια – πράσινες προµήθειες
Οι πράσινες πόλεις ως όραµα και ζήτηµα συνειδητότητας του ενεργού πολίτη προκειµένου να εφαρµοστούν πολιτικές για πράσινα βιοκλιµατικά κτίρια- πράσινες στέγες κ.τ.λ.
Περιβάλλον υγεία και διατροφή
Η αναγνώριση του περιβάλλοντος ως παράγοντα ρυθµιστή της υγείας µε µια σειρά από καλές πρακτικές µε τις οποίες οι ενεργοί πολίτες µπορούν να θεσµοθετήσουν µέσα από συλλογικές ενέργειες και δράσεις µε αντικείµενο την υγιεινή διατροφή και κατοικία.
Πράσινη επιχειρηµατικότητα
Η πράσινη επιχειρηµατικότητα ορίζεται από τη χρήση στις νέες τεχνολογίες φιλικές προς το περιβάλλον και από συνθήκες βιολογικής ισορροπίας µε οικοσυστήµατα και ανακύκλωση προϊόντων και πρώτων υλών.
Σύµφωνα µε τις παραπάνω θεµατικές οι επενδύσεις σε πράσινα προϊόντα και υπηρεσίες βρίσκει πλέον ένα πρόσφορο έδαφος για ν’ αποδώσουν, και να δηµιουργηθούν θέσεις απασχόλησης και προστιθέµενη αξία σε κάθε περιοχή παράλληλα µε την εξασφάλιση των απαιτούµενων επενδύσεων προς αυτό το σκοπό.
Β.Τ.

Πέμπτη 25 Σεπτεμβρίου 2008

Πρόσβαση σε Διεθνής Πηγές Χρηματοδότησης

Το ΙΝ.ΜΕ.Κ.Ο. σας ενημερώνει για την παρουσίαση που έγινε στις 25 Σεπτεμβρίου στο Ζάππειο από το Υπουργείο Εξωτερικών η δικτυακή Πύλη Διεθνών Χρηματοδοτήσεων με ηλεκτρονική διεύθυνση www.aidfunding.mfa.gr, και παρακολούθησαν πολλές Μ.Κ.Ο. Στόχος της Ειδικής Γραμματείας Αξιοποίησης Διεθνών Προγραμμάτων του Υπουργείου Εξωτερικών είναι η ευαισθητοποίηση των ελληνικών επιχειρήσεων και ΜΚΟ σε σχέση με τη συμμετοχή τους σε προγράμματα που υλοποιούνται σε τρίτες χώρες, η αύξηση του κύκλου εργασιών τους και η αναβάθμιση της διεθνούς αναγνωρισιμότητάς τους.

Είναι καταγεγραμμένο ότι η διεθνής κοινότητα διαθέτει περίπου 50 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως με τη μορφή αναπτυξιακής και ανθρωπιστικής βοήθειας κατευθυνόμενης στον αναπτυσσόμενο κόσμο, συμπεριλαμβανομένων της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης και της Μεσογείου. Η υλοποίηση των χρηματοδοτούμενων δράσεων ανατίθεται τόσο σε επιχειρήσεις όσο και σε Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (ΜΚΟ).

Οι ανάδοχοι έργων (projects) επιλέγονται μέσα από διεθνείς διαγωνιστικές διαδικασίες και μπορεί να είναι εργολάβοι δημοσίων έργων, προμηθευτές αγαθών αλλά και σύμβουλοι. Η αξία των συμβάσεων που συνάπτονται κυμαίνεται από μερικές δεκάδες χιλιάδες έως και δεκάδες εκατομμύρια ευρώ. 50 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως μεταφράζονται σε επιχειρηματικές και επιχειρησιακές ευκαιρίες για το σύνολο του ελληνικού ιδιωτικού τομέα και των ελληνικών ΜΚΟ.

Η Ειδική Γραμματεία Αξιοποίησης Διεθνών Προγραμμάτων του Υπουργείου Εξωτερικών έχει τρεις βασικές αρμοδιότητες:

1. την αύξηση της απορρόφησης κοινοτικών πόρων για την υλοποίηση έργων του Υπουργείου Εξωτερικών,
2. τη διαχείριση του επενδυτικού προγράμματος του ΥΠΕΞ και
3. την υποστήριξη ελληνικών επιχειρήσεων και ΜΚΟ με στόχο την αξιοποίηση των επενδυτικών και χρηματοδοτικών προγραμμάτων αναπτυξιακής συνεργασίας.

Η Πύλη Διεθνών Χρηματοδοτήσεων παρέχει μια συστηματοποιημένη προσέγγιση των χρηματοδοτικών και επενδυτικών προγραμμάτων στον αναπτυσσόμενο κόσμο. Μέσα από αυτή την προσέγγιση καλύπτονται τα χρηματοδοτικά προγράμματα της Παγκόσμιας Τράπεζας, των Ηνωμένων Εθνών, της Υπηρεσίας Εξωτερικής Συνεργασίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (EUROPEAID) και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, των περιφερειακών Αναπτυξιακών Τραπεζών και εθνικών αναπτυξιακών φορέων άλλων χωρών.

Σχετικά με την εμπειρία των Μ.Κ.Ο. που χρειάζεται για την συμμετοχή τους σε διεθνή προγράμματα απαραίτητη προϋπόθεση είναι η κοινή δράση με άλλες Μ.Κ.Ο.



Το http://koinopraxiamko.byethost13.com είναι κόμβος για θέματα δικτύωσης και συνεργασίας
ή τηλεφωνήστε μας: 210 8226562, 210 8840531

Τετάρτη 10 Σεπτεμβρίου 2008

Κοινωνικό κεφάλαιο ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ

Η κοινωνική και πράσινη οικονομία ως τρίτος τομέας και οικονομικός χώρος ανάμεσα στο κράτος και στην αγορά, αναγνωρίζεται σήμερα ως το πιο ελπιδοφόρο κομμάτι της οικονομίας για την ενίσχυση της απασχόλησης και της τοπικής ανάπτυξης.

Αναγνωρίζεται τόσο από τους πολιτικούς ηγέτες όσο και από τους τεχνοκράτες αλλά είναι δύσκολη η επιτάχυνση των διαδικασιών καθώς η ανάπτυξη της κοινωνικής οικονομίας είναι αλληλένδετη με το διαθέσιμο κοινωνικό κεφάλαιο.

Κι αυτό εξαρτάται από την οργάνωση της κοινωνίας των πολιτών, τον ενσωματωμένο εθελοντισμό, τους ‘’θεσμούς αλληλεγγύης’’ και τα κοινωνικά δίκτυα.

Από το ενσωματωμένο κεφάλαιο της συλλογικής γνώσης και ευφυΐας στους θεσμούς της τοπικής αυτοδιοίκησης και τις μη κυβερνητικές οργανωσεις και κοινωνικές εταιρείες που μπορούν να γίνουν φορείς υλοποιησης προγραμμάτων κοινωνικής και πράσινης οικονομίας.

Κι’ όλα αυτά εξαρτώνται επίσης από τον ενεργό και συμμέτοχο πολίτη, που δεν οργανώνεται μόνον συντεχνιακά να διαμαρτυρηθεί και να διεκδικήσει από το κράτος αλλά αναλαμβάνει αναπτυξιακές πρωτοβουλίες με βάση ένα τοπικό όραμα ανάπτυξης και τις κοινωνικές ευαισθησίες.

Το κοινωνικό κεφάλαιο λοιπόν είναι ζήτημα κοινωνικοποίησης της γνώσης, εμπιστοσύνης και συνεργασίας σε τοπικό επίπεδο και ικανότητα για καινοτόμες πολιτικές επενδύσεων που πηγαίνουν την κοινωνία μπροστά.


.Σύμφωνα με τις παραπάνω διατυπώσεις, το κοινωνικό κεφάλαιο στην σύγχρονη οικονομία είναι μία θεμελιώδης αξία που διαμορφώνουν οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών και τα κοινωνικά δίκτυα οι θεσμοί αλληλεγγύης και οι φορείς της μη κερδοσκοπικής οικονομία.

Η κοινωνία των πολιτών, παρέχοντας αγαθά και υπηρεσίες, καταλαμβάνει ολοένα και πιο αυξανόμενο ρόλο στην οικονομία και κοινωνία. Συνυπάρχει, εξελίσσεται και αναπτύσσεται ως τρίτος πόλος ανάμεσα στις κυρίαρχες δομές της οικονομίας του κράτους και της αγοράς δημιουργώντας έτσι απασχόληση και εισοδήματα.
Δημιουργεί νέα πεδία οικονομικής δραστηριότητας και απασχόλησης.

Με την προσφορά υπηρεσιών των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών, διαμορφώνεται, συγκροτείται και αναπτύσσεται το λεγόμενο κοινωνικό κεφάλαιο που είναι και η βασική προϋπόθεση για την ανάπτυξη της κοινωνικής οικονομίας, καθότι συμβάλλει αποφασιστικά στην πράσινη και πολιτιστική επιχειρηματικότητα αλλά και στην κοινωνική αλληλεγγύη.

Αυτός ο χώρος της ανθρώπινης έκφρασης και δραστηριότητας, συγκροτεί τρεις βασικές αξίες του κοινωνικού κεφαλαίου: εμπιστοσύνη, συνεργασία, αλληλεγγύη και εμπνέεται από μετα-υλικές ανθρωπιστικές αξίες εθελοντικής προσφοράς για οικολογική και κοινοτική δράση.

Αυτές οι εκδηλώσεις κινητοποιούν ανθρώπινους πόρους και επιθυμίες που σε διαφορετική περίπτωση παραμένουν στάσιμοι και ανενεργοί.

Εδώ πρέπει να επισημάνουμε ότι η έννοια του κεφαλαίου διακρίνεται σε τέσσερις διαφορετικές μορφές: το οικονομικό, το πολιτισμικό, το συμβολικό και το κοινωνικό.
Με τα δεδομένα της εποχής μας σε πολλές περιπτώσεις το οικονομικό κεφάλαιο λιμνάζει ή επενδύεται σε αντιπαραγωγικούς σκοπούς με μόνη επιδίωξη την κερδοσκοπία.

Το κοινωνικό κεφάλαιο επενδύει στον άνθρωπο, την κοινωνία και το περιβάλλον. Το κοινωνικό κεφάλαιο είναι ο συνεργατισμός, ο εθελοντισμός και οι θεσμοί αλληλεγγύης που ενώ δεν αποσκοπούν στο κέρδος, συμβάλλουν στο κοινωνικό εισόδημα και αποφέρουν κοινωνικό όφελος και απασχόληση ενσωματώνοντας και την κοινωνική εταιρική ευθύνη.
Παγκόσμιοι οργανισμοί αναγνωρίζουν τον ρόλο των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών και την σημασία του κοινωνικού κεφαλαίου και προσφέρουν κίνητρα για την ανάπτυξη του.

Η Παγκόσμια Τράπεζα συνεργάζεται με κυβερνήσεις με σκοπό την εύρεση ευκαιριών για συμμετοχή μη-κυβερνητικών οργανισμών στο σχεδιασμό και την εκτέλεση των χρηματοδοτικών προγραμμάτων της τράπεζας, με βάση και το προσφερόμενο κοινωνικό κεφάλαιο μιας περιοχής. Πιο συγκεκριμένα θα μπορούσαν οι μη-κυβερνητικοί οργανισμοί να βοηθήσουν με συμβουλές, σχεδιασμό, εφαρμογές και αξιολόγηση που λαμβάνεται υπόψιν για την χρηματοδότηση επενδυτικών σχεδίων.

Έτσι ορίζεται το κοινωνικό κεφάλαιο ως μία έννοια που περιλαμβάνει όλο το πλέγμα σχέσεων, θεσμών και κανόνων που διαμορφώνουν την ποιότητα όλων των κοινωνικών αλληλοσυσχετίσεων. Ο ορισμός της επικεντρώνεται στη διάχυση των ωφελειών που απορρέουν από το κοινωνικό κεφάλαιο

Η εμπιστοσύνη, από την άλλη πλευρά που παρέχει το κοινωνικό κεφάλαιο για την κοινωνική συνδιαλλαγή.
Οι κανονιστικές ρυθμίσεις ο αξιακός χαρακτήρας και η σχέση του με τα κοινωνικά δίκτυα είναι ένας βασικός παράγων που εξασφαλίζει την βιωσιμότητα επενδυτικών σχεδίων στη νέα οικονομία.

ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΣ ως κοινωνικό κεφάλαιο

Ο εθελοντισμός στην εποχή μας είναι βασικός συντελεστής κοινωνικού κεφαλαίου είναι το κλειδί ανάπτυξης της κοινωνικής οικονομίας και της απασχόλησης.

Ο όρος κοινωνικό κεφάλαιο χρησιμοποιείται ολοένα και περισσότερο ως έννοια αλληλένδετη με την κοινότητα, αλλά δεν περιορίζεται σε αυτήν, εφόσον περιλαμβάνει τόσο τα τυπικά, όσο και τα άτυπα δίκτυα και τις κοινές αξίες. Ο ορισμός για το κοινωνικό κεφάλαιο περιλαμβάνει όλες τις αξίες και δίκτυα που διευκολύνουν την ομαδική δράση βασίζεται σε αυτή του τη σχέση με την κοινωνία των πολιτών.
Από τον πατριωτικό φιλανθρωπικό και τοπικό εθελοντισμό με τις μη χρηματικές ανταλλαγές που κυριαρχούσε στις παλαιότερες γενιές έχουμε περάσει σε ένα πολυδιάστατο-οικουμενικό, ανθρωπιστικό και οικολογικό εθελοντισμό με αυτονομία δράσης από την αγορά και κράτος που ωστόσο λειτουργεί συμπληρωματικά και καλύπτει τα κενά της οικονομίας

Ο εθελοντισμός σήμερα δεν είναι μόνον συναίσθημα αλληλεγγύης, αλλά λογική διαδικασία με ανταποδοτικότητα στα πλαίσια της κοινωνικής οικονομίας.

Δεν αναγνωρίζεται πλέον μόνο ως πράξη φιλανθρωπίας και αλληλεγγύης σε εκδηλώσεις εκτάκτου ανάγκης, όπως κυρίως συν έβαινε σε κοινωνίες του παρελθόντος, αλλά και ως θεσμική δραστηριότητα που παράγει και διαδίδει διαρκή αγαθά στον πολιτισμό, στο περιβάλλον και στην κοινωνική μέριμνα, ως χώρος που αναπτύσσει του ανθρώπινου πόρους και συνθέτει και εμπλουτίζει το κοινωνικό κεφάλαιο.


Ποιοι είναι οι ενδογενείς περιορισμοί που δεν επιτρέπουν στο κράτος και στην αγορά να αξιοποιήσει ολόκληρο το δυναμικό της κοινωνίας;

Η απάντηση είναι ότι υπάρχουν περιορισμοί της αγοράς και της μισθωτής εργασίας καθώς οι επιχειρήσεις δεν επενδύουν εκεί που δεν διαφαίνονται σημαντικά κέρδη. Το κράτος από την άλλη πλευρά με τον δημοσιοϋπαλληλικό χαρακτήρα της εργασίας αδυνατεί να επεκταθεί στην επιχειρηματικότητα και να δημιουργήσει περεταίρω απασχόληση.
Ο τρίτος τομέας της οικονομίας ενσωματώνοντας τον εθελοντισμό ως αξία μπορεί να κινητοποιήσει την επιχειρηματικότητα χωρίς να είναι απαραίτητη η κερδοφορία.

Αυτές οι συνθήκες εθελοντισμού και προσφοράς υπηρεσιών δεν υπήρχαν στο παρελθόν στις προβιομηχανικές και βιομηχανικές κοινωνίες, τουλάχιστον σε αυτή την έκταση, πέραν της εκκλησίας, και της φιλανθρωπίας, δεν μπορούσαν να ευδοκιμήσουν οι επιχειρηματικές δραστηριότητες της κοινωνικής οικονομίας.

Αντικειμενικά δεν μπορούσε να υπάρξει εθελοντικό κομμάτι της αγροτικής οικονομίας και εθελοντικό κομμάτι της βιομηχανίας ενώ σήμερα δύναται να μιλήσουμε για εθελοντισμό για παράδειγμα στην πράσινη επιχειρηματικότητα, αφού έχει καταδειχθεί ότι οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών είναι ο προπομπός αυτής της μορφής επιχειρηματικότητας.

Η διαφοροποίηση του φαινομένου σε σχέση με το παρελθόν αξίζει να σημειωθεί ως θεωρητική βάση για το σχεδιασμό αναπτυξιακών πρωτοβουλιών στα πλαίσια της κοινωνικής οικονομίας, σε έναν τομέα που ούτος αναγνωρίζεται από την Ε.Ε. όλα τα κράτη που έχουν διαμορφώσει ξεχωριστούς θεσμούς για την προώθηση αυτού του σκοπού.
Ετσι στο πλαισιο της κοινωνικης οικονομιας ο εθελοντισμος διαμορφώνει ένα ευνοϊκό περιβάλλον που γίνεται κινητήρια δύναμη της κοινωνικής οικονομίας στο πλαίσιο των μη κερδοσκοπικών εταιρειών και της κοινωνικής εταιρικής ευθύνης

Η μείωση κόστους συναλλαγών

Η «αυθόρμητη κοινωνικότητα» (spontaneous sociability) μειώνει σημαντικά το κόστος των συναλλαγών (transaction costs), επιταχύνοντας τις συναλλαγές.
Η οργανωμένη κοινωνικότητα με όραμα, και αναπτυξιακούς στόχους σε μια περιοχή προσφέρει συγκριτικό πλεονέκτημα στις επενδύσεις.

Αντίθετα, η έλλειψη του απαιτούμενου κοινωνικού κεφαλαίου πρέπει να αναπληρώνεται με άλλους τρόπους, συνηθέστερα με χρονοβόρες διαπραγματεύσεις και ένα πλήθος πολύπλοκων κανονισμών και νομικών ρυθμίσεων, που ουσιαστικά αποτελούν μορφή φορολόγησης.

Με άλλα λόγια το κοινωνικό κεφάλαιο μειώνει το κόστους προσαρμογής της επένδυσης και μειώνει το κόστος των ανταλλαγών. Με αυτή την έννοια η ύπαρξη συγκροτημένου κοινωνικού κεφαλαίου διευκολύνει την εισροή οικονομικού κεφαλαίου και την βιωσιμότητα της επένδυσης στη συνέχεια.

Σε δίκτυα με υψηλό επίπεδο κοινωνικού κεφαλαίου επικρατεί η αρχή της αμοιβαιότητας που συμβάλλει στην ατομική ευημερία, δεδομένου ότι οι συμμετέχοντες έχουν ευχερέστερη πρόσβαση στην πληροφορία ή άλλους πόρους, οι οποίοι αυξάνουν τις ευκαιρίες ατομικής ολοκλήρωσης.

Με αυτή την έννοια υπάρχουν τρεις παράμετροι του κοινωνικού κεφαλαίου: της εμπιστοσύνης που οικοδομείται μέσα από τα κοινωνικά δίκτυα και διασφαλίζει ότι οι υποχρεώσεις και τα καθήκοντα των μελών θα διεκπεραιωθούν ομαλά, της πληροφορίας που διοχετεύεται μέσα από τα κοινωνικά δίκτυα και των κανονιστικών ρυθμίσεων και κυρώσεων που επιβάλλονται στα μέλη των δικτύων, και της συνεργασίας που εξασφαλίζουν οι ανθρώπινες κοινότητες.

Τα Κοινωνικά δίκτυα

Συναφής προς τον όρο κοινωνικό κεφάλαιο είναι η έννοια των κοινωνικών δικτύων. Ως κοινωνικά δίκτυα μπορούν να οριστούν τα «πολυδιάστατα συστήματα επικοινωνίας και διαμόρφωσης της ανθρώπινης πρακτικής και της κοινωνικής ταυτότητας. Τα κοινωνικά δίκτυα ορίζονται άλλωστε και ως άθροισμα των προσωπικών επαφών μέσω των οποίων το άτομο διατηρεί την κοινωνική του ταυτότητα, λαμβάνει συναισθηματική υποστήριξη, υλική ενίσχυση και συμμετοχή στις υπηρεσίες, έχει πρόσβαση στις πληροφορίες και δημιουργεί νέες κοινωνικές επαφές, και αναπτύσσεται.

Οι εμπειρικές έρευνες επιβεβαιώνουν ότι όσο μεγαλύτερο είναι ένα δίκτυο και όσο συχνότερη η επαφή των μελών του τόσο πιο αποτελεσματική είναι η βοήθεια που προσφέρουν για παράδειγμα στην εξασφάλιση επαγγελματικών ευκαιριών και απασχόλησης στα μέλη τους όταν το χρειάζονται.

Από την άλλη πλευρά τα κοινωνικά δίκτυα μεταφέρουν σημαντικές πληροφορίες τόσο στους εργαζόμενους όσο και στις επιχειρήσεις αυξάνοντας την παραγωγικότητα.

Έτσι καταλήγουμε ότι σημαντική επίδραση στην εξεύρεση εργασίας σε μια περιοχή παίζει το κοινωνικό κεφάλαιο εφόσον αλληλεπιδρά με τα κοινωνικά δίκτυα. Έρευνες επίσης έχουν δείξει ότι απλή συμμετοχή σε συλλόγους και σωματεία, αυξάνουν σημαντικά τον αριθμό των συνδέσμων των κοινωνικών δικτύων και κατά συνέπεια τις πιθανότητες απασχόλησης.
Σε όλες τις προαναφερθείσες έρευνες η συμβολή τους κρίνεται ως καθοριστική, ειδικά ως πηγή άντλησης πληροφοριών, δεδομένου ότι οι νέοι δεν έχουν διαμορφώσει μια σαφή στρατηγική σχετικά με την επαγγελματική τους αποκατάσταση.

Η ενίσχυση του κοινωνικού κεφαλαίου συσχετίζεται άμεσα με τη συμμετοχή στα κοινά, και τα κοινωνικά δίκτυα είναι οι νέες μορφές οργάνωσης που εξασφαλίζουν ουσιαστική συμμετοχή των πολιτών στα κοινά αλλά και στις παραγωγικές και οικονομικές λειτουργίες της κοινωνίας

Οι οικολογικές οργανώσεις προπομπός της πράσινης επιχειρηματικότητας

Οι κυβερνήσεις και τα κόμματα με αρκετή καθυστέρηση ανακαλύπτουν τον δυναμισμό, στην μη κερδοσκοπική κοινωνική οικονομία, που αναπτύσσεται μέσα από τους θεσμούς αλληλεγγύης, την πράσινη και πολιτιστική επιχειρηματικότητα. Για ορισμένους εισάγονται « καινά δαιμόνια » στο πλαίσιο της κυρίαρχης αγοράς. Προσφέρονται δωρεάν πληροφορίες και κάποιες δωρεάν υπηρεσίες, που “τρελαίνουν” το σύστημα πνευματικής ιδιοκτησίας.

Το διαδίκτυο εξελίσσεται σ’ ένα δωρεάν ανοικτό πανεπιστήμιο σ’ όσους θέλουν να το χρησιμοποιήσουν συστηματικά. Για πρώτη φορά υπάρχει έτσι η προοπτική για δωρεάν παιδεία και επιμόρφωση. Τεράστιες βιβλιοθήκες και βιβλία στα οποία έχουν λήξει τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας προσφέρονται δωρεάν, βλέπε wikipedia. Η ίδια τεχνολογία του διαδικτύου προσφέρει δωρεάν λογισμικό.

Με αυτή την πρακτική η επιστημονική γνώση της οικολογίας και της πράσινης επιχειρηματικότητας δεν μπορεί να είναι εμπορικό μυστικό των λίγων.
Μπορεί να γίνει εφόδιο για πολλούς να παράξουν και να διακινήσουν οικολογικά προϊόντα και υπηρεσίες, και να δημιουργήσει νέες θέσεις απασχόλησης.

Διαπιστώνουμε έτσι ότι μια νέα αναδυόμενη αγορά με αυξανόμενη ζήτηση σε πράσινα προϊόντα, πράσινα επαγγέλματα και υπηρεσίες, έχει γίνει τελευταία αισθητή και στην χώρα μας.

Κι αυτό είναι το πιο παρήγορο και ταυτόχρονα ελπιδοφόρο μήνυμα πέρα από την «μοδάτη» περιβαλλοντική ευαισθησία που λανσάρουν τα τηλεοπτικά μας κανάλια πολλές φορές δίχως αντίκρισμα αποτελεσμάτων.

Χρειαζόμαστε μια άλλη πράσινη οικονομία, πράσινες επενδύσεις και πράσινη επιχειρηματικότητα για ν ’αντιμετωπιστεί η γενεσιουργός αιτία της καταστροφής του περιβάλλοντος στην ρίζα του ,στην αιτία της εκτροπής για την κοινωνία, που είναι ίδια, μ’ αυτή της παγκόσμιας φτώχειας.

Οι παρενέργειες στην οικονομία αρχίζουν με τη συγκέντρωση της ενέργειας, του πλούτου και της υψηλής τεχνογνωσίας από οικονομικές ολιγαρχίες, που αδιαφορούν για το περιβάλλον και κάνουν τις κοινωνίες ανίσχυρες, κι αυτό είναι η θεμελιώδης αιτία της εκτροπής των πραγμάτων.

Στον αντίποδα των ανεξέλεγκτων μηχανισμών της παγκόσμιας αγοράς, οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών προβάλλοντας ένα άλλον καταναλωτικό πρότυπο και μια νέα τεχνογνωσία που απευθύνεται στους πολλούς και προς τα κάτω στην κοινωνία είναι προπομπός της πράσινης επιχειρηματικότητας, των φιλικών προς το περιβάλλον επαγγελμάτων και εν τέλει της απασχόλησης για πολλές κοινωνικά αποκλεισμένες αμάδες, με την ανακύκλωση, τις ήπιες μορφές ενέργειας, τις πράσινες πόλεις, τα βιολογικά προϊόντα.

Μέσα από αυτή την αναπτυξιακή περιήγηση και διαδρομή καταλήγουμε πάλι στην ανάγκη να επενδύσουν οι κυβερνήσεις και η τοπική αυτοδιοίκηση στο λεγόμενο κοινωνικό κεφάλαιο.


Η κοινωνική και πράσινη οικονομία στο χώρο της αγοράς και της αγοράς εργασίας.

Το αντίδοτο στο μονοπώλιο της « αλήθειας » και την συγκέντρωση της εξουσίας στο χώρο της οικολογίας είναι οι κοινοπραξίες των Μ.Κ.Ο. σε κάθε επίπεδο, περιφερειακό και τοπικό, όπως κοινοπραξία είναι πολλά portal και wikipedia στο ίντερνετ. Η συγκέντρωση ενός νέου ψηφιακού περιεχομένου με δημιουργικές δράσεις για το περιβάλλον.

Η κοινοπραξία των μικρομεσαίων Μ.Κ.Ο. για το περιβάλλον

Οι χιλιάδες μικρομεσαίες Μ.Κ.Ο. για το περιβάλλον μπορούν να σχηματίσουν θεματικές κοινοπραξίες με επικοινωνιακό και οικονομικό περιεχόμενο γεγονός που θα τους επιτρέψει να εισάγουν οργανωτικές και επιχειρηματικές καινοτομίες εκεί που η παραδοσιακή αγορά αδυνατεί να αντιληφθεί ως προτεραιότητες.
Για παράδειγμα οι πράσινες στέγες στις μεγαλουπόλεις είναι μια σημαντική ιδέα για την πράσινη επιχειρηματικότητα που βρίσκεται στο ξεκίνημα της από πρωτοβουλίες των Μ.Κ.Ο. στην Αττική.
Το ίδιο σημαντικές και με πρωτοβουλίες για την ανακύκλωση. Μεγάλη κινητοποίηση υπάρχει επίσης για τα βιολογικά προϊόντα. Η οικοανάπτυξη στην ύπαιθρο με βάση τον αγροτουρισμό είναι ένα άλλο παράδειγμα.
Σε κάθε περίπτωση οι οικολογικές οργανώσεις αναδεικνύονται προπομπός της πράσινης επιχειρηματικότητας.


Διεθνή παραδείγματα για κοινωνικοί επενδυτές.

Τα παραδείγματα είναι πολλά και ως συνήθως προέρχονται από το εξωτερικό -για την ακρίβεια από τη Βρετανία, όπου οι κοινωνικοί επενδυτές αποτελούν πλέον μια εντελώς διακριτή και αυθύπαρκτων επιδιώξεων και προσδοκιών κατάσταση. Το τι είναι και το πώς δραστηριοποιούνται οι κοινωνικοί επενδυτές προσδιορίζεται καλύτερα από την παράθεση της δράσης ορισμένων εξ αυτών.

Η Άμεση Ηλεκτρονική Δημοκρατία των ΜΚΟ

Είναι μια διαδικασία ανάπτυξης του πολίτικου υποκειμένου του ενεργού πολίτη.

Η αυτό - οργάνωση και θεσμική διαδικασία διαλόγου μέσα από το διαδίκτυο συγκροτεί κοινωνικό κεφάλαιο.

1. Ενδεικτικά διοργάνωση ενημερωτικών εκθέσεων σε συνεργασία με την τοπική αυτοδιοίκηση, με παράδειγμα την εκδήλωση που έγινε πρόσφατα στο Σύνταγμα από 50 περιβαλλοντικές οργανώσεις.

2. Πρωτοβουλία και δημιουργία οργανωτικού φορέα για την προώθηση του οράματος για πράσινες πόλεις και οικοχωριά.

3. Δημιουργία γραφείου για την αλληλέγγυα οικονομία και προώθηση της απασχόλησης μέσω της πράσινης και πολιτιστικής επιχειρηματικότητας της κοινωνικής μέριμνας.

4. Προώθηση της πολιτικής για τις πράσινες προμήθειες στο Δημόσιο και την Τοπική Αυτοδιοίκηση.

Η άμεση ηλεκτρονική δημοκρατία μέσα από το διαδίκτυο μπορεί να κάνει τελικά εφικτό το θεσμικό διάλογο με τις χιλιάδες οργανώσεις που συγκροτούν ένα σημαντικό κοινωνικό κεφάλαιο συλλογικής δημιουργίας και κοινωνικής αλληλεγγύης σε όλη τη χώρα,

 διάλογο στα μεγάλα ζητήματα του περιβάλλοντος και αντιμετώπισης της ανεργίας, της φτώχειας και δημόσιας υγείας, που καταπιάνονται οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών και απασχολούν τη σύγχρονη κοινωνία,
 τον διάλογο, όμως, και για τη συνολική και συλλογική αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων και όχι μόνο με τις ατομικές εκδηλώσεις φιλανθρωπίας και ευαισθησίας για το περιβάλλον, που έχουν περιορισμένη εμβέλεια και δεν απαντούν στην καρδιά του ζητήματος.

Μεγάλος σύμμαχος για όλους είναι η αξιοποίηση όλων των δυνατοτήτων του διαδικτύου στην άμεση ηλεκτρονική δημοκρατία.

Ο αναγκαίος συντονισμός των ΜΚΟ που επιχειρείται στην προκειμένη περίπτωση δεν προκύπτει καθώς φαίνεται από μια διακήρυξη αρχών, όπως κατά καιρούς κυκλοφορεί αυτή η ιδέα, αλλά περισσότερο από κοινοπρακτικές πρωτοβουλίες και κινήματα που σφυρηλατούν στην πράξη αυτές τις ιδέες και δημιουργούν κλίμα εμπιστοσύνης και συνεργασίας μέσα σε ένα λίαν ανταγωνιστικό κόσμο.
Από την συστηματική στοχοθέτηση στο χώρο της κοινωνικής οικονομίας.

Βιβλιογραφία

2007) Ευστράτιος Παπάνης, Μυρσίνη Ρουμελιώτου και Παναγιώτης Γιαβρίμης ( Θέματα Κοινωνιολογίας της Εκπαίδευσης,Μυτιλήνη

Κοινωνικό κεφάλαιο και οικονομική ανάπτυξη / του Δημήτρη Σκάλκου

ΑΡΧΕΙΟ ΑΡΘΡΩΝ - Εθελοντισμός
Βασίλης Τακτικός ,

Η Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη στις Ορεινές Περιοχές.
Θεωρία και Πράξη Δ. Ρόκος, Καθηγητής Ε.Μ.Π.